|
موضوع: سوره آل عمران
عنوان: تفسيرسوره مبارکه آل عمران جلسه310
مدت زمان: 21:55 اندازه نسخه كم حجم: 5.09 MB دانلود اندازه نسخه پر حجم: 10.36 MB3 دانلود
اعوذ بالله من الشيطان الرجيم
بسم الله الرحمن الرحيم
?وَ إِذْ أَخَذَ اللّهُ ميثاقَ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنّاسِ وَ لا تَكْتُمُونَهُ فَنَبَذُوهُ وَراءَ ظُهُورِهِمْ وَ اشْتَرَوْا بِهِ ثَمَنًا قَليلاً فَبِئْسَ ما يَشْتَرُونَ?187? لا تَحْسَبَنَّ الَّذينَ يَفْرَحُونَ بِما أَتَوْا وَ يُحِبُّونَ أَنْ يُحْمَدُوا بِما لَمْ يَفْعَلُوا فَلا تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفازَةٍ مِنَ الْعَذابِ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَليمٌ?188?
فرمود: ?وَ إِذْ أَخَذَ? يعني آن موطن تعهد‌گيري خدا از علما را به ياد بياور قهراً همه انسانها مخاطبند وقتي همه مخاطب شدند هم مردم از علما تعليم طلب مي‌كنند هم علما خود را بدهكار تعليم مي‌دانند چون همه مخاطب به تذكر اين اخذ ميثاقند اختصاصي به وجود مبارك پيغمبر(صلّي الله عليه و آله و سلّم) ندارد خداوند از عالمان دين تعهد گرفته است كه مردم را به احكام دين عالم بكند مبين كتاب الهي باشند مفسر كتاب الهي باشند مبين حلال و حرام حق باشند چيزي را كتمان نكنند اين تعهد را خداوند از علماي دين گرفته است و اين خطاب ?وَ اذْكُرْ? به هر كسي كه شايسته استماع است تعلق مي‌گيرد گرچه مستقيماً وجود مبارك پيغمبر(صلّي الله عليه و آله و سلّم) مخاطب است اما هر كسي كه صلاحيت خطاب داشته باشد مخاطب است قهراً هم مردم را وادار مي‌كنند كه از علما تعليم طلب بكنند هم علما مسئولند به تعليم كتاب و هم انبيا و اوليا مخاطب و مسئولند آنها به وظيفه‌شان آشنا و عاملند عمده علما و مردمند هم مردم بايد طلب بكنند و هم علماي دين بايد تعليم بدهند ?وَ إِذْ أَخَذَ اللّهُ ميثاقَ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنّاسِ وَ لا تَكْتُمُونَهُ?.
پرسش:...
پاسخ: نه همين عاَلم هست همين عالم است ديگرآن راه الله يعلم وقتي كه فرمود خدا شما بيان كنيد براي مردم همان جا كه مثلاً ?لَوْ لا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَ لِيُنْذِرُوا? اين نحو مي‌تواند باشد همان طوري كه بر مردم تعلم واجب است فرمود: ?فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ? بر علما هم تعليم مي‌تواند واجب باشد و مانند آن چند مطلب مهم است كه بايد در اين كريمه مطرح بشود يك مطلب اينكه اينكه فرمود: ?فَنَبَذُوهُ وَراءَ ظُهُورِهِمْ وَ اشْتَرَوْا بِهِ? گرچه زمخشري و امثال ايشان اين ضمير نبذوه را ضمير مفعول را به ميثاق برگرداندند ولي طبق بحث ديروز با اضافه بحث امروز چهار ضمير به الكتاب برمي‌گردد اين ضماير چهارگانه همه به كتاب برمي‌گردد ولي ضماير دو‌گانه قبلي و يكي هم بعد مي‌آيد اين ضمير نبذوه هم به كتاب برگردد اين چهار ضمير وحدت سياقشان محفوظ است ولي اگر ضمير نبذوه به ميثاق برگردد لازمه‌اش آن است كه اين وحدت سياق ... بشود زيرا سه ضمير به كتاب برمي‌گردد يك ضمير به ميثاق ?وَ إِذْ أَخَذَ اللّهُ ميثاقَ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنّاسِ? كه اين به كتاب برمي‌گردد ?وَ لا تَكْتُمُونَهُ? كه به كتاب برمي‌گردد ?فَنَبَذُوهُ وَراءَ ظُهُورِهِمْ وَ اشْتَرَوْا بِهِ? كه اين بِهِ، به كتاب برمي‌گردد اگر سه ضمير به كتاب برمي‌گردد ضمير نبذوه هم به كتاب برگردد وحدت سياق محفوظ است ولي اگر ضمير نبذوه به ميثاق برگردد لازمه‌اش آن است كه قبلش دو ضمير به كتاب برگردد بعدش هم يك ضمير به كتاب برگردد وسط اين يك ضمير نبذوه به ميثاق برگردد.
مطلب ديگر آن است كه ممكن است ضمير نبذوه به ميثاق برگردد و ضمير ?وَ اشْتَرَوْا بِهِ? هم به ميثاق برگردد نه اينكه ?وَ اشْتَرَوْا? به كتاب برگردد چون فروختن گاهي كتاب الله را مي‌فروشند آيات الهي را مي‌فروشند گاهي عهد الله را مي‌فروشند تعهد الهي را مي‌فروشند در بعضي از آيات دارد كه ?وَ لا تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اللّهِ ثَمَنًا قَليلاً? اينها كه عهد الهي را مي‌فروشند يعني همين تعهد را تبديل مي‌كنند به كالاي دنيايي پس نظير آيه? 95 سوره? «نحل» فرمود: ?وَ لا تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اللّهِ ثَمَنًا قَليلاً? پس مي‌شود اين ضمير به ميثاق هم برگردد يعني ?وَ اشْتَرَوْا بِهِ ثَمَنًا قَليلاً? يعني تعهد الهي را دادند و بهاي اندك گرفتند اما در تعبيرات زياد و فراواني از قرآن كريم اين اشتري به آيات الهي و به كتاب حق برمي‌گردد ?لا تَشْتَرُوا بِآياتي ثَمَنًا قَليلاً? اين در قرآن بيشتر از آن است كه ?وَ لا تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اللّهِ ثَمَنًا قَليلاً? بنابراين اين اشتروا ظاهرش به همان كتاب برمي‌گردد چون اشتروا ضمير بِهِ در اشتروا بِهِ به كتاب برمي‌گردد مي‌توان گفت ضمير نبذوه هم به كتاب برمي‌گردد حصر نيست حتماً ضمير نبذوه بايد به ميثاق برگردد گرچه ضمير نبذوه به ميثاق برگردد هم معنا صحيح است ولي اگر ضمير نبذوه به كتاب برگردد اين چهار ضمير يك دست خواهد بود خب.
پرسش:...
پاسخ: چرا چون اينها عهد در كتاب هست اينها كتاب را پشت سر گذاشتند عهد را هم رها كردند.
مطلب ديگر آن است كه اينها آيات الهي را تلاوت مي‌كردند و بسياري از اينها نظير دستورات عبادي عمل مي‌كردند آن گاه چگونه قرآن كريم مي‌فرمايد اينها كتاب الهي را فروختند چون نوع كساني كه ضمير نبذوه را ضمير مفعول نبذوه را به عهد و ميثاق برگرداندند ضمير ?وَ اشْتَرَوْا بِهِ? را به كتاب برگرداندند حتي نظير زمخشري و مانند آن ?وَ اشْتَرَوْا بِهِ? را ديگر به عهد برنگرداندند به كتاب برگرداندند آن گاه چطور اين گروه عهد الهي را پشت سر گذاشتند و كتاب الله را فروختند در حالي كه كتاب الله مشتمل بر چندين مطلب بود يكي عهد الله است بخش ديگرش مربوط به احكام و حكم ديگر اينها به آنها عمل كردند ولي به عهد الله درباره? بيان آثار رسالت عمل نكردند آن وقت مصحح چيست جوابش اين است كه چون عهد الله جزء مهمترين اركان و مسئله كتاب است اگر كسي به عهد خدا در جريان رسالت عمل نكند مثل آن است كه خداوند به رسولش فرمود تو اگر ولايت حضرت امير(سلام الله عليه) را ابلاغ نكردي مثل اينكه اصلاً رسالت الهي را ابلاغ نكردي ?وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ? ترك يك جزء ركني به منزله ترك الكل است همان طوري كه به رسول مي‌فرمايد تو اگر ولايت را اعلام نكني گويا هيچ كاري را انجام ندادي به علما هم مي‌فرمايد شما هم اگر درباره? نشانه‌هاي رسالت راست نگوييد گويا اصلاً به كتاب خدا عمل نكرديد شما كه نشانه‌هاي پيغمبر اسلام(صلّي الله عليه و آله و سلّم) را كتمان كرديد گويا اصل كتاب را كتمان كرديد اين يك وجه، وجه ديگر اين است كه كتاب الهي گفتار ذات اقدس الهي است بايد به همه? اين كتاب ايمان آورد و عمل كرد اگر كسي بگويد ?نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَ نَكْفُرُ بِبَعْضٍ? اين در حقيقت به همه كفر ورزيده است تبعيض‌پذير نيست ايمان به بعض و ترك بعض ديگر .. ترك كل است لذا ?نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَ نَكْفُرُ بِبَعْضٍ? به منزله نكفر به الكل است.
پرسش:...
پاسخ: عقيده ديگر ايمان و كفر
مطلب سوم و نشانه سوم و مصحح سوم آن است كه همان طوري كه درباره? انبيا گفته شد مثلاً مردم يك منطقه داراي يك پيغمبر بودند بيش از يك پيغمبر نبودند چون حرف همه? انبيا و خطوط كلي رسالت همه انبيا يك مطلب است اگر كسي مردم يك منطقه‌اي حرف پيغمبر خودشان را نپذيرند در حقيقت همه انبيا را تكذيب كرده‌اند مثلاً درباره? قوم ثمود، قوم عاد، قوم اصحاب حجر و مانند آن با جمع محلي به الف و لام آمده است كه ?وَ لَقَدْ كَذَّبَ أَصْحابُ الْحِجْرِ الْمُرْسَلينَ? ?كَذَّبَتْ ثَمُودُ الْمُرْسَلينَ? خب اينها بيش از يك پيغمبر نداشتند حجر منطقه‌اي بود كه يك پيغمبر داشت مردم آن منطقه حرف پيغمبر خودشان را تكذيب كردند نه حرف جميع انبيا را ولي چون حرف آن پيغمبر حرف همه? انبياست فرمود اينها همه? انبيا را تكذيب كردند ?وَ لَقَدْ كَذَّبَ أَصْحابُ الْحِجْرِ الْمُرْسَلينَ? اين گونه از تعبيرات در قرآن كريم كم نيست با اينكه مردم يك منطقه با پيغمبر خودشان درگير بودند و حرف همان را تكذيب كردند اين سه مصحح مي‌تواند زمينه باشد كه ضمير بِهِ، به كتاب برگردد با اينكه آنها عهد الله را فروختند نه كتاب الله را عهد الله ركني از اركاني است كه در كتاب خدا مأخوذ شده است با اين سه مصحح و مانند آن مي‌توان ضمير بِهِ را به كتاب برگرداند و مصححش همين امور سه‌گانه است.
مطلب ديگر آن است كه اينجا بعضي از مفسران اصرار دارند و شايد حق هم با اينها باشد كه اين آيه يعني اين تعبير كه در قرآن كم نيست از لطيفترين تعبيرات ادبي است براي اينكه به حسب ظاهر اين كلمات با هم ناهماهنگ است ولي شما مي‌بينيد خوبيهاي هر كلمه‌اي در اين تعبير تضمين شده است ناهماهنگي اين تعبير اين است كه اولاً اين تعبير در چند جاي قرآن آمده كه ?لا تَشْتَرُوا بِآياتي ثَمَنًا قَليلاً? ?وَ اشْتَرَوْا بِهِ ثَمَنًا قَليلاً? اين در چند جاي قرآن كريم است ناهماهنگي‌اش به اين است كه اشترا يا به معناي خريدن است يا به معناي فروختن در اينجا نه به معناي خريدن هست نه به معناي فروختن به معناي خريدن باشد با تعبيرات بد هماهنگ نيست به معناي فروختن باشد باز با تعبيرات بد هماهنگ نيست اين چه تعبيري است درباره? شرا يشري خب گفتند شرا هم به معناي باع آمده هم به معناي خريدن شريت هم به معناي فروختن است هم به معناي خريدن به معناي فروختن هست دارد كه ?وَ شَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَراهِمَ مَعْدُودَةٍ? شراه يعني باع يا ?وَ مِنَ النّاسِ مَنْ يَشْري نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ? يشري يعني يبيع خب در اينگونه از موارد كه شرا به معناي باع است با تعبيرات بعدي هم هماهنگ است درباره? حضرت يوسف دارد كه برادران او او را به بهاي كم فروختند ?وَ شَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَراهِمَ مَعْدُودَةٍ? خب شرا يعني باع «باعوا بثمن بخس» اين تعبير درست است در موارد ديگر اشتري به معناي خريدن است آنجا هماهنگ است دارد ?إِنَّ اللّهَ اشْتَري مِنَ الْمُؤْمِنينَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ? يعني اشتري يعني ابتاع «ابتاع من المومنين انفسهم و اموالهم» اين هم هماهنگ است اما در اين طايفه از آيات كه كم هم نيست بخشي از اين در سوره? «بقره» گذشت بخشي هم در همين سوره است اين است كه ?وَ اشْتَرَوْا بِهِ ثَمَنًا قَليلاً? اين اشترا اگر به معناي باع است «اشتروا به باعوا به» يعني «باعوه ثمناً قليلا» ديگر اشتروا به كه نمي‌گويند كه اشتروا اشتروه يعني باعوه به ثمن قليل بايد باشد به ثمن قليل و اگر اين اشترا به معناي خريدن است نه به معناي فروختن بايد بفرمايد «اشتروا به متاعاً قليلاً» نه «ثمناً» ثمن كه مشتري نيست ثمن را بايع مي‌گيرد نه مشتري اين چه مي‌خواهد بگويد پس اگر اشتري به معناي بيع باشد ديگر لازم نيست حرف جر روي مبيع در بيايد مي‌گويند اشتروه بايد اين حرف جر اين باء بدليه روي عوض در بيايد «اشتروه بثمن قليل» نظير ?وَ شَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَراهِمَ مَعْدُودَةٍ? و اگر اشترا به معناي خريدن باشد يعني «اشتروا به» اين باء بايد روي ثمن در بيايد آنكه منصوب است او بايد متاع و مبيع باشد او مثمن است نه ثمن، اشتروا به يعني به ثمن مثمناً قليلا نه ثمناً قليلا اين يك ناهماهنگي است كه در نوع اين آيات هست آياتي كه از اين قبيل هست بخشي قبلاً خوانده شد كه فرمود: ?لا تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اللّهِ ثَمَنًا قَليلاً? در همان آيه 95 سوره? «نحل» اين بود ?وَ لا تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اللّهِ ثَمَنًا قَليلاً? آنجا هم همين تعبير هست خب يعني عهد خدا را نفروشيد اگر آنجا به معناي فروختن است اين باء كه حرف عوض است روي آن عوض ديگر درمي‌آيد يعني «لاتشتروا عهد الله بثمنٍ قليل» نه «لاتشتروا بعهد الله ثمناً قليل» و اگر مشابه اين ?لا تَشْتَرُوا بِآياتي ثَمَنًا قَليلاً? هم هست مثل آيه? نه سوره? «توبه» ?اشْتَرَوْا بِآياتِ اللّهِ ثَمَنًا قَليلاً? اين باء روي ثمن در مي‌آيد آن طرف عوض ديگر بايد مثمن باشد اشتروا به يعني به اين ثمن مثمناً قليلا نه ثمناً قليلا نظيرش كه باز در سوره? مباركه? «بقره» بود و بحثش هم گذشت آنجا هم از اين تعبيرات هست كه آيه? 41 سوره? «بقره» اين است كه ?وَ لا تَشْتَرُوا بِآياتي ثَمَنًا قَليلاً? اين ناهماهنگي يك ناهماهنگي بدوي و ابتدايي است راه حلش اين است كه از هر كدام از اين اركان معاوضه يك خصوصيتي گرفته شد آن خصوصيتي كه بي‌ارزش است جنبه? بي‌ارزشي‌اش در آيه ملاحظه شده اين گروه يك متاع گراني داشتند همين «اني تارك فيكم الثقلين كتاب الله و عترتي» اين ديگر اختصاصي به دين اسلام ندارد همه? انبيا ثقلين گذاشتند منتها ثقلين اسلام .. از ثقلين انبياي ديگر است يعني اوصياي الهي و كتاب الهي اينها ثقل هر پيغمبري است ديگر وقتي موساي كليم بعد از خودش اوصيا را به مردم معرفي مي‌كند با تورات را اين ثقلين اوست عيساي مسيح انجيل را با اوصيا به مردم معرفي مي‌كند اين ثقلين اوست منتها چون قرآن مهيمن بر ساير كتب هست اوصياي وجود مبارك پيغمبر(عليهم السلام) هم مهمين بر اوصياي انبياي سلف‌اند اين ثقلين .. از ثقلين انبياي سلف است علي‌اي حال اينها آمدند اين متاع وزين را كه كتاب الله است اين را فروختند يك بايع وقتي چيزي را لازم ندارد مي‌فروشد چيزي را كه لازم ندارد مي‌فروشد اين يك، اين خصوصيت در طرف اشتري اخذ شده است و ثمن ابزار كار است نه هدف ثمن ابزار كار است نه هدف وسيله است نه هدف فروشنده ثمن طلب مي‌كند كه با اين ثمن به وسيله او ابزار اين ثمن مشكلات خودش را تأمين كند اين گروهي كه عهد الله را فروختند چون نسبت به عهد الله احساس بي‌نيازي كردند او را از خود سلب كردند آن هم كه گرفته‌اند آن تازه وسيله است اينها اين وسيله را هدف قرار دادند ثمن وسيله است نه هدف چون آدم كه ثمن را يعني پول را براي پول كه نمي‌خواهد پول را براي رفع نياز طلب مي‌كند اينهايي كه عهد الله را فروختند وسيله گيرشان آمد نه هدف كتاب الله را كه هدف است اين را وسيله قرار دادند چيزي هم كه گيرشان آمده باز وسيله است نه هدف اينها مثمن گيرشان نيامده ثمن گيرشان آمده گرچه ثمن قليل است اما آنكه گيرشان آمده بالأخره وسيله است اينها هدف را از دست دادند وسيله گرفتند اينها هدف فروشي كردند وسيله‌يابي كردند لذا هم كلمه اشترا به كار رفته اينها كسي كه مشتري است وسيله را مي‌دهد هدف مي‌گيرد كلمه اشترا به اين عنايت به كار رفته كه اينها مشتري پول براي او ارزش ندارد كالا براي او ارزش دارد اينها كتاب الله براي اينها بي‌ارزش بود آن پول براي آنها ارزشمند بود لذا كتاب الله را دادند بِهِ يعني به وسيله كتاب الله كه اين باء باي ابزار و آلت است و سبب است كه روي ابزار در مي‌آيد به وسيله كتاب الله را به وسيله كتاب الله خريدند اين اشتري يعني خريدند كتاب الله را چون احتياج نداشتند دادند مثل اينكه يك كسي كه به يك كالايي نيازمند است پول به درد او نمي‌خورد آن كالا مورد نياز اوست يك انسان گرسنه پول مشكل او را حل نمي‌كند نان مشكل او را حل مي‌كند به پول حاجت ندارد به نان حاجت دارد با اين پول نان مي‌خرد اينها اين كتاب را پول قرار دادند تا به وسيله او نان تهيه كنند لذا تعبير اشتري شده مشتري از پول بي‌نياز است از پول اعراض مي‌كند تا مشترا كه مطلوب اوست برسد اينها از كتاب الله اعراض كردند تا به مشترا برسند ولي متاسفانه آن مشترا هم باز وسيله است هدف نيست اينها كتاب الله را ندادند مثمن گيرشان بيايد اينها كتاب الله را دادند ثمن گيرشان آمده هميشه در ثمن است گرچه كم است اما چيزي گيرشان نيامده اين از آن تعبيرات لطيف قرآن كريم است مثل كسي كه نان را بفروشد به پول هميشه گرسنه است چون آنكه گير او آمده ثمن است با ثمن نمي‌شود هيچ كاري را انجام داد ثمن را قرارداد كردند به او بها دادند كه تا وسيله رفع نياز باشد وگرنه ثمن بها كه مشكلي را حل نمي‌كند اينها هميشه در وسيله‌اند هرگز به هدف نمي‌رسند گرچه اين وسيله كم است اما وسيله دارند بالأخره اين از آن لطيفترين تعبيرات قرآن كريم است كه فرمود اينها ثمن خريدند ثمن را كه نمي‌شود خريد كه نكته بعد آن است كه
پرسش:...
پاسخ: بله، اما همين جور درآمدنش به اين است كه از كلمه اشترا يك نكته گرفته شده از باي بدليه يك نكته گرفته شده از تعبير به ثمن يك نكته گرفته شده ما باشيم و معناي همين كلمات همين مفردات با آن تعبيرات عرفي‌مان مي‌بينيم آيه ناهماهنگ است زيرا اگر اشترا هست اگر اشترا به معناي باع است چرا حرف جر به كار رفته در مبيع بايد بفرمايد «اشتروه بثمن قليل» اگر اشترا به معناي خريدن است چرا نفرمود «مثمناً قليلا» فرمود «ثمناً قليلا» از اشترايي كه به كار رفته يك لطيفه اراده شده از باي حرف جر يك لطيفه اراده شده از تعبير به ثمن يك لطيفه اراده شده مشتري چه كار مي‌كند چيزي را كه حاجت ندارد مي‌دهد.
پرسش:...
پاسخ: نه «بئس اشترا بئس ما فعلوا» نه اينكه آن بد است آن كه قليل بود آن هيچ هم تنوين تحقير او را تحقير كرده هم وصف قليل او را تقليل كرده ثمناً قليلاً اين تنوين.
پرسش:...
پاسخ: يعني بئس.
پرسش:...
پاسخ: نه در آنجا ثمن، ثمن هست از مثمن چرا به ثمن تعبير شده نكته اين است آن اشكال را توجه كنيد تا به حل برسيم اشكال اين است كه كلمه اشتري با بِهِ با ثمن هماهنگ نيست زيرا اشترا اگر به معناي بيع باشد بايد بفرمايد كه «اشتروه بثمنٍ» اين باء بايد روي ثمن در بيايد نه روي مثمن اگر اشترا به معناي خودش هست يعني خريدن هست خب «اشتروا به مثمناً قليلا» نه ثمناً انسان كه ثمن نمي‌خرد انسان مثمن مي‌خرد جوابش اين است كه از هر كدام از اين تك كلمه‌ها آن خواسته خودش اراده شده انسان در حال اشترا چيزي را كه مورد نياز او نيست او را مي‌دهد چون انسان گرسنه پول به درد او نمي‌خورد و پول را ابزار قرار مي‌دهد اين باء باي وسيله و سببيت كه روي ابزار در مي‌آيد انسان «يشتري بثمنٍ خبزاً» چون ثمن را حاجت ندارد و به خبض محتاج است اين خصيصه اشترا در اينجا ملحوظ شده باي حرف جر روي چيزي در مي‌آيد كه آدم او را نمي‌خواهد مشتري پول نمي‌خواهد مشتري نان مي‌خواهد مشتري از پول صرفنظر مي‌كند ولي از نان نمي‌تواند صرفنظر كند اين حرف جر روي اين نكته درآمده بعد چيزي هم كه گير دين فروشان آمده باز هم وسيله است نه هدف در اينجا آن نكته ثمن ملحوظ شد لذا اينها هميشه در ابزار گيرند چيزي گيرشان نيامده خلاصه يك وقت است انسان يك متاع فراواني مي‌دهد يك پول فراواني مي‌دهد يك مختصر نان مي‌گيرد بالأخره نان گرفته ولو كم ولي يك وقتي خانه خود را مي‌فروشد يك پول كم مي‌گيرد بالأخره پول گيرش آمده وسيله گيرش آمده نه هدف از اين نكته مهمتر اين است كه ذات اقدس الهي مي‌فرمايد اينها نه تنها كتاب الله را فروختند پول كم گيرشان آمده اينها خود فروشي كردند چون حقيقت انسان را همان دين انسان تشكيل مي‌دهد يك انساني كه دين را فروخت يعني خود را فروخت حالا معلوم مي‌شود ?بِئْسَ ما يَشْتَرُونَ? به كجا برمي‌گردد در سوره? مباركه? «بقره» بحثش گذشت كه اينها دين فروشي كردند به حسب ظاهر اما خود فروشي كردند به حسب واقع اينها ?بِئْسَ ما شَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ? اينها خودشان را فروختند وگرنه دين الله و كتاب الله سر جايش محفوظ است اينها خودشان را فروختند به آتش ?بِئْسَ ما شَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ? هر كسي دست به دين فروشي كرده خود فروشي كرده در حقيقت آنجا ديگر به صورت صريح بدون اينكه پيچيدگي در تعبيرات باشد فرمود: ?بِئْسَ ما شَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ? اينها خودشان را خيلي ارزان فروختند همان طوري كه يك عده خودشان را خيلي گران مي‌فروشند يك عده هم خودشان را خيلي ارزان مي‌فروشند درباره? ?وَ مِنَ النّاسِ مَنْ يَشْري نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّه? آنجا در جريان حضرت امير(سلام الله عليه) هست كه در جريان ليلة المبيت فرمود حضرت علي خودش را خيلي گران فروخت فرمود: ?وَ مِنَ النّاسِ مَنْ يَشْري نَفْسَهُ? چه مي‌گيرد ?ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّه? مي‌گيرد خودش را خيلي سنگين فروخت بعضيها خودشان را خيلي ارزان فروختند.
پرسش:...
پاسخ: همان، در آن بخش در سوره? مباركه? «بقره» بود كه ?وَ مِنَ النّاسِ مَنْ يَشْري نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّه? آيه? 207 سوره? «بقره» بود ?وَ مِنَ النّاسِ مَنْ يَشْري نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّه? اينها خودشان را خيلي گران فروختند در قبال اين كساني هستند كه مثل آيه? نود سوره? «بقره» ?بِئْسَمَا اشْتَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ? اينجا اشترا به معناي باع است ديگر انفسهم مي‌شود مبيع اينها با گرفتن اين ثمن خودفروشي كردند خودشان را دادند يك متاع كم گرفتند آن وقت اگر كسي خودش را فروخت اين متاع كم را به چه كسي تمليك مي‌كند به دست شيطان مي‌دهد ديگر چون خود اين در كار نيست آن وقت شيطان مي‌داند كه در اين پول چگونه تصرف كند اگر كسي خود را فروخت ديگر تحت ولايت شيطان قرار گرفت خودي نمانده تا در اين ثمن دست ببرد كه خود را فروخت ديگري مالك اوست اين است كه عده‌اي تحت ولايت شيطانند ?كُتِبَ عَلَيْهِ أَنَّهُ مَنْ تَوَلاّهُ فَأَنَّهُ يُضِلُّهُ وَ يَهْديهِ إِلي عَذابِ السَّعيرِ? از آن به بعد هر گونه تصميم گيري در تصرف در مال ديگر به عهده او نيست چون اين خودش را فروخت ديگري جاي او نشسته اين در همان بيانات نوراني حضرت امير در نهج‌البلاغه در اوايل نهج‌البلاغه هست كه عده‌اي شيطان در دلشان نفوذ كرده و اول وسوسه كرده به معاصي صغيره بعد به معاصي كبيره تا به اكبر كبائر تا شيطان در آنجا دبّ و درجه، دبيب، دابه يعني جنبده اول رفت و آرام آرام وقتي جا پا درست كرد كم‌كم آنجا جنبيد و آنجا آشيانه درست كرده و لانه درست كرد و تخم گذاري كرد و باض و فرخ يعني بيضه گذاري كرد و فرخ و فروخ جوجه، جوجه درآورد و آنجا ديگر شده ميدان آشيانه براي شيطان و جند او باض، دب، فرخ اول يواش يواش دبيب كرد و بعد بيضه گذاري كرد و تخم گذاري كرد و بعد جوجه هم درآورده فرخ و فروخ همان جوجه است ديگر و فرّخ خب از آن به بعد ديگر «فنطق بالسنتهم فنظر باعينهم» از آن به بعد بيننده شيطان است منتها با چشم او مي‌بيند گوينده شيطان است ولي به زبان او حرف مي‌زند اينها مجاز نيست حقيقتاً شيطان مي‌گويد به زبان اينها حقيقتاً شيطان مي‌بيند به چشم اينها اگر يك وقتي در اينگونه از معارف برهان نقلي معتبر يا عقل قطعي بر‌خلاف اين ظواهر اقامه شده است البته آدم ظاهر را توجيه مي‌كند ولي نه تنها برهان نقلي يا عقلي بر‌خلاف نيست بلكه بر‌وفاق هست برهان عقلي همين را تأييد مي‌كند ظواهر نقلي هم همين را تقويت مي‌كند كه بالأخره انسان در تحت ولايت شيطان قرار مي‌گيرد چه اينكه اگر راه راست را رفته در تحت ولايت فرشته‌ها قرار مي‌گيرد ديگر اين‌چنين مي‌شود.
«و الحمد لله رب العالمين»
|