تقوا از کلمات شايع و رايج ديني است، در قرآن کريم به شکل اسمي و يا به صورت فعلي زياد آمده است، تقريبا به همان اندازه که از ايمان و عمل نام برده شده و يا از نماز و زکات سخن به ميان آمده و بيش از آن مقدار که مثلا نام روزه ذکر شده از تقوا اسم برده شده است.
در نهجالبلاغه، از جمله کلماتي که زياد روي آنها تکيه شده، کلمهي تقوا است. در نهجالبلاغه، خطبهاي طولاني است به نام «خطبهي متقين» اين خطبه را اميرالمومنين عليهالسلام در جواب تقاضاي کسي ايراد کرد که از آن حضرت خواسته بود، توصيف مجسمکنندهاي از اهل تقوا بکند، امام نخست استنکاف کرد و به ذکر سه چهار جمله، اکتفا نمود ولي آن شخص که نامش، همام بن شريح و مردي مستعد و برافروخته بود، قانع نشد و در تقاضاي خود اصرار و سماجت کرد، اميرالمومنين عليهالسلام شروع به سخن کرد و با بيان بيش از صد صفت و ترسيم بيش از صد رسم از ويژگيهاي معنوي و مشخصات
[ صفحه 43]
فکري، اخلاقي و عملي اهل تقوا سخن را به پايان رسانيد. مورخان نوشتهاند که پايان يافتن سخن علي همان و قالب تهي کردن همام پس از يک فرياد همان!
|