الله، لفظي است که بر ذات واجبالوجود بالذات، به شکل علميت بالغلبه اطلاق شده است از «اله ياله» به معناي عبد و يا از «و له الرجل اذا تحير» گرفته شده، چرا که کلمهي «اله» بر وزن فعال به کسر به معناي مفعول است، يعني: معبود، يا از اين جهت که عقلها دربارهي او حيرتزده شدهاند، ميباشد.
دليل بر علميت اين اسم بر باريتعالي، اين است که همهي اسماء حسني و افعالي که از اين اسماء گرفته شده به وضعيت او قرار گرفته، اما اين اسم هيچگاه به صفت آن اسماء و افعال، درنميآيد، مثلا گفته ميشود: الله الرحمن الرحيم و گفته ميشود: رحم الله، علم الله و رزق الله، ولي نميتوان گفت: الرحمن الله و چون که وجود پروردگار که اله هر چيز است، لف و جامع همهي اوصاف کماليه است و همهي اوصاف کماليه مدلول وجود حق است بالالتزام، صحيح است گفته شود: آنچه را که دانشمندان بزرگ فرمودهاند: «ان لفظ الجلاله اسم للذات الواجبالوجود المستجمع لجميع صفات الکمال»: قطعا اسم جلاله (الله) اسمي براي ذات اقدس احديت است که مستجمع جميع صفات کمال، ميباشد و اگر اين جهت ملحوظ نباشد اين اسم، علم بالغلبه
[ صفحه 56]
است که جز معناي اله چيز ديگري در آن عنايت نشده است.
و اثني عليه: «ستايش نمود او را» مولا پس از حمد و ثناي پروردگار، بر پيامبر اسلام درود فرستاد.
|