اعجوبه‏ي زمان و نادره دوران، مرحوم بهاءالدين محمد عاملي معروف به شيخ بهائي، فرزند حسين عبدالصمد، غروب چهارشنبه 13 ذيحجه سال 953 ق در بعلبک لبنان به دنيا آمد. نسب او به حارث همداني که از ياران خاص اميرالمؤمنين عليه‏السلام بود، مي‏رسد. در سيزده سالگي، پدرش که از فقيهان و محدثان و از شاگردان شهيد ثاني بود، همراه خانواده به ايران آمد و به درخواست شاه طهماسب صفوي آن جا ماند. شيخ بهائي افزود بر تخصص در علوم ظاهري همچون صرف و نحو، فقه، اصول، حديث، نجوم، رياضي، معماري و... در علوم غريبه هم بسيار متبحر بود و در اين باره شگفتي‏هايي از او نقل شده است. هر چند وي موقعيت بسيار بالايي در زمان خود داشت و صاحب منصب شيخ الاسلامي شد، ولي ميل به سير و سلوک و مقام‏هاي عرفاني، پيوسته در وجودش جوشش داشت؛ به همين سبب تنها و ناشناس و با پاي پياده به سفرهاي طولاني مي‏رفت و [ صفحه 38] مدتي خلوت و انزوا اختيار مي‏کرد. وي در شب يازدهم شوال 1030 يا 1031 ق رحلت کرد. مرحوم ملامحمد تقي مجلسي (مجلسي اول) مي‏گويد که در نماز بر پيکر او نزديک به پنجاه هزار نفر شرکت داشتند. پيکر پاکش را از اصفهان به مشهد مقدس برده، و در جايي که اکنون به رواق شيخ بهائي معروف است دفن کردند. مزار او از ديرباز مورد توجه مردم بوده و مرحوم شيخ عباس قمي مي‏گويد که مردم، پيوسته به زيارت آرامگاهش مي‏رفتند و شب و روز بر قبر او شمع‏هائي روشن بود. براي او بيش از پنجاه اثر گفته‏اند که از آن جمله است: مفتاح الفلاح، الفوائد الصمديه، العروة الوثقي في تفسير القرآن، خلاصة الحساب، تشريح الأفلاک، زبدة الأصول، و کشکول. معروف‏ترين شاگردان او ملامحسن فيض کاشاني، ملامحمد تقي مجلسي (مجلسي اول) و محمد بن ابراهيم، مشهور به ملاصدرا هستند [1] . محل دفن: ضلع شمالي صحن امام خميني، رواق شيخ بهائي.