|
اول آدابي را به جا بياور که به مبدأ و حرکت از منزل مربوط ميشود؛ و سپس با
[ صفحه 76]
قلبي سرشار از عشق و خلوص، به زيارت محبوبت بشتاب.
نخستين و مهمترين ادب که ميتوان آن را شرط قبولي زيارت دانست و در روايات نيز بسيار بر آن تأکيد ميشود، [1] معرفت امام است. گرچه شناخت حقيقي و کامل مقام امام براي انسانهاي غيرمعصوم مقدور نيست، ولي به اندازه ظرفيت و توانايي خود همت کن و در راه شناخت امام گام بردار که گفتهاند:
آب دريا را اگر نتوان کشيد
پس به قدر تشنگي بايد چشيد
و از جملهي اين آداب است صدقه دادن که به فرمودهي امام صادق عليهالسلام هفتاد نوع از انواع بلا را از انسان دور ميکند [2] .
پس به نيت زيارت غسل کن و پس از غسل بگو:
اللهم اجعله لي نورا و طهورا و حرزا و کافيا من کل داء و سقم و من کل آفة و عاهة و طهر به قلبي و جوارحي و عظامي و لحمي و دمي و شعري و بشري و مخي و عصبي و ما أقلبت الأرض مني و اجعله لي شاهدا يوم القيامة يوم حاجتي و فقري و فاقتي [3] .
خدايا! اين [غسل] را برايم نور و مايه پاکي و حفظ و جلوگيري از هر درد و مريضي و آفت و بلا قرار ده، و با آن قلب و اعضاي بدن و استخوان و گوشت و خون و مو و پوست و مغز و عصب و آنچه را که زمين از من ميکاهد پاک کن و اين غسل را روز قيامت، روز نياز و فقر و وابستگيام، گواه من ساز.
از امام باقر عليهالسلام روايت شده است که رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: «بهترين چيزي که
[ صفحه 77]
مسافر براي خانوادهي خود باقي ميگذارد اين است که دو رکعت نماز بگذارد و پس از آن اين دعا را بخواند:
اللهم اني استودعک نفسي و أهلي و مالي و ذريتي و دنياي و آخرتي و خاتمة عملي [4] .
خدايا! همانا من خود و خانواده و دارايي و فرزندان و دنيا و آخرتم و پايان کردارم را به تو ميسپارم.
همچنين از امام موسي بن جعفر عليهالسلام روايت شده که هر کس اين عمل را پيش از سفر انجام دهد، خدا او و آنچه با او است را حفظ ميکند و به سلامت ميدارد و به مقصد ميرساند:
بر درخانه رو به مسيري که در پيش داري بايست و بگو:
بسم الله آمنت بالله توکلت علي الله ما شاء الله لا قوة الا بالله.
به نام خدا، به خدا ايمان آوردم. بر خدا توکل کردهام. هرچه خدا بخواهد. هيچ نيرويي نيست، مگر به واسطهي خدا؛
سپس سوره حمد را به مقابل و به سمت راست و چپ خود بخوان و بعد آية الکرسي [5] را نيز به همين روش بخوان و بگو:
اللهم احفظني و احفظ ما معي و سلمني و سلم ما معي و بلغني و بلغ ما معي ببلاغک الحسن [6] .
[ صفحه 78]
خدايا! مرا حفظ کن و آنچه را با من است، حفظ کن و مرا به سلامت بدار و آنچه را با من است، به سلامت بدار و مرا [به مقصد] برسان و آنچه با من است را [به مقصد] برسان به رساندن نيکويت.
هنگام سوار شدن نيز بگو:
الحمدلله الذي هدانا للاسلام و علمنا القرآن و من علينا بمحمد صلي الله عليه و آله سبحان الذي سخر لنا هذا و ما کنا له مقرنين و انا الي ربنا لمنقلبون و الحمد لله رب العالمين.
ستايش خدايي را است که ما را به اسلام هدايت کرد و قرآن را به ما آموخت و بر ما به واسطهي محمد صلي الله عليه و آله منت گذاشت.
منزه است او که اين [وسيله] را به اختيار ما درآورد؛ حال آن که طاقت آن را نداشتيم و همانا به سوي پروردگارمان باز ميگرديم و ستايش براي خدا، پروردگار جهانيان است.
و در مسير بگو:
اللهم خل سبيلنا و أحسن عاقبتنا.
خدايا! راه ما را آسان قرار ده و عاقبت ما را نيکو ساز.
و «الله أکبر» و «الحمد لله» و «سبحان الله» و «أستغفر الله» بسيار بگو [7] .
به فرموده امام صادق عليهالسلام تربت امام حسين عليهالسلام را براي حفظ خود بردار و با خود داشته باش و در آن هنگام بگو:
اللهم هذه طينة قبر الحسين وليک و ابن وليک أخذتها حرزا
[ صفحه 79]
لما أخاف و ما لا أخاف [8] .
خدايا! اين خاک قبر حسين، ولي تو و فرزند ولي تو است که آن را وسيله محافظت از آنچه ميترسم و آنچه نميترسم، قرار ميدهم.
اينها مواردي بود که در هر سفر زيارتي، مستحب و مطلوب است؛ ولي براي زيارت امام هشتم عليهالسلام آداب ويژهاي گفته شده که چنين است:
پيش از آن که از خانه بيرون روي، غسل کن و هنگام غسل بگو:
اللهم طهرني و طهر لي قلبي و اشرح لي صدري و أجر علي لساني مدحتک و الثناء عليک فانه لا قوة الا بک اللهم اجعله لي طهورا و شفاء.
خدايا! مرا پاک کن و براي من قلبم را پاک کن و به من شرح صدر ده و بر زبانم مدح گفتن و ستايشت را جاري کن که همانا نيرويي نيست، مگر به واسطهي تو، خدايا! اين [غسل] را برايم مايه پاکي و شفا قرار ده.
و در وقت بيرون رفتن از خانه بگو:
بسم الله و بالله و الي الله و الي ابن رسول الله حسبي الله توکلت علي الله اللهم اليک توجهت و اليک قصدت و ما عندک أردت.
به نام خدا و به ياري خدا و به سوي خدا و به سوي فرزند رسول خدا. خدا مرا کافي است. به خدا توکل کردم. خدايا! به سوي تو روي آوردم و آهنگ تو دارم و آنچه را نزد تو است خواستارم؛
[ صفحه 80]
سپس هنگام بيرون رفتن، بر در خانه بايست و بگو:
اللهم اليک وجهت وجهي و عليک خلفت أهلي و مالي و ما خولتني و بک وثقت فلا تخيبني يا من لا يخيب من أراده و لا يضيع من حفظه صل علي محمد و آل محمد و آحفظني بحفظک فانه لا يضيع من حفظت.
خدايا! به تو روي آوردم و به ياري تو، خانواده و داراييام و آنچه را به من مرحمت کردهاي گذاشتم و به تو اعتماد کردم؛ پس مرا نااميد مکن.اي کسي که خواستارش را نااميد نميکند و هر کس را حفظ کند، از بين نمي برد! بر محمد و خاندان محمد درود فرست و مرا با حفاظت خودت حفظ فرما؛ چرا که هر کس را حفظ کني، از بين نمي رود.
|