اين زيارت، مشهورترين زيارت حضرت است و بسياري، از جمله مرحوم ابن‏قولويه در کامل الزيارات آن را روايت کرده‏اند. علامه مجلسي قدس سره و علامه اميني قدس سره گفته‏اند که از عبارت کامل الزيارات معلوم مي‏شود که اين زيارت از امامان عليهم‏السلام نقل شده است. براي اين زيارت، مقدماتي از غسل، دعا و برخي آداب ذکر شده که آن‏ها را در فصل اول آورده ايم [1] . متن زيارت بنابر نقل مرحوم شيخ صدوق قدس سره در من لايحضره الفقيه چنين است: هنگامي که داخل روضه مقدسه شدي بگو: بسم الله و بالله و علي ملة رسول الله صلي الله عليه و آله. أشهد أن لا اله الا الله وحده لا شريک له و أشهد أن محمدا عبده و رسوله و أن عليا ولي الله. به نام خدا و به ياري خدا و بر روش رسول خدا که خدا بر او و خاندانش درود فرستد. گواهي مي‏دهم که معبودي جز خداوند نيست. يگانه است و شريکي ندارد و گواهي مي‏دهم که محمد، بنده و فرستاده‏ي خدا و علي، ولي او است. نزديک قبر بايست؛ آن گاه روبه روي حضرت و پشت به قبله چنين بگو: أشهد أن لا اله الا الله وحده لا شريک له و أشهد أن محمدا عبده و رسوله و أنه سيد الأولين و الآخرين و أنه سيد الأنبياء گواهي مي‏دهم که معبودي جز خداوند نيست. يگانه است و شريکي ندارد و گواهي مي دهم که محمد، بنده و فرستاده‏ي او است و او سرور اولين و آخرين، و سرور پيامبران [ صفحه 101] و المرسلين. اللهم صلي علي محمد عبدک و رسولک و نبيک و سيد خلقک أجمعين صلاة لا يقوي علي احصائها غيرک. اللهم صلي علي أميرالمؤمنين علي بن أبي‏طالب عبدک و أخي رسولک الذي انتجبته بعلمک و جعلته هاديا لمن شئت من خلقک و الدليل علي من بعثته برسالاتک و ديان الدين بعدلک و فصل قضائک بين خلقک و المهيمن علي ذلک کله و السلام عليه و رحمة الله و برکاته. اللهم صل علي فاطمة بنت نبيک و زوجة وليک و أم‏السبطن الحسن و الحسين سيدي شباب أهل الجنة الطهرة الطاهرة المطهرة التقية النقية الرضية الزکية سيدة نساء أهل الجنة أجمعين صلاة لا يقوي علي أحصائها غيرک. اللهم صل علي الحسن و الحسين سبطي نبيک و فرستادگان است. خدايا! درود فرست بر محمد، بنده و فرستاده و پيامبر و سرور همه‏ي آفريدگانت؛ درودي که کسي جز تو توان شمارش آن را نداشته باشد. خدايا! بر امير مؤمنان، علي فرزند ابوطالب، بنده ات و برادر رسولت درود فرست، آن که او را با علم خود برگزيدي و هدايتگر هر کس از آفريدگانت که خواستي و نشانه‏ي آن کس که به رسالت‏هاي خود برانگيختي و حسابرس به عدالت تو و فيصله دهنده‏ي حکم تو ميان آفريدگانت و گواه بر تمام اين‏ها قرارش دادي و سلام بر او و رحمت خدا و برکت‏هايش. خدايا! بر فاطمه، دختر پيامبرت و همسر ولي تو و مادر دو سبط [2] ، حسن و حسين سروران جوانان اهل بهشت، آن پاک و پاکيزه و پاک شده و پرهيزگار و خالص و پسنديده و برگزيده و سرور تمام بانوان اهل بهشت درود فرست؛ درودي که کسي جز تو توان شمارش آن را نداشته باشد. خدايا! درود فرست بر حسن و حسين، دو سبط پيامبرت [ صفحه 102] و سيدي شباب أهل الجنة القائمين في خلقک و الدليلين علي من بعثت برسالاتک و دياني الدين بعدلک و فصلي قضائک بين خلقک. اللهم صلي علي علي بن الحسين عبدک القائم في خلقک و الدليل علي من بعثت برسالاتک و ديان الدين بعدلک و فصل قضائک بين خلقک سيد العابدين. اللهم صل علي محمد بن علي عبدک و خليفتک في أرضک باقر علم النبيين. اللهم صل علي جعفر بن محمد الصادق عبدک و ولي دينک و حجتک علي خلقک أجمعين الصادق البار. اللهم صل علي موسي بن جعفر عبدک الصالح و لسانک في خلقک الناطق بحکمک و الحجة علي بريتک. اللهم صل علي علي بن موسي الرضا المرتضي عبدک و ولي دينک القائم بعدلک و الداعي الي دينک و دين آبائه الصادقين صلاة لا يقوي علي و سروران جوانان اهل بهشت، متوليان امور آفريدگانت و نشانه‏هاي آن کس که به رسالت‏هايت برانگيختي و حسابرسان به عدالتت و فيصله دهندگان حکم تو ميان آفريدگانت. خدايا! بر علي، فرزند حسين عبد تو و متولي امور آفريدگانت و نشانه‏ي آن کس که به رسالت‏هايت برانگيختي و حسابرس به عدالت تو و فيصله دهنده‏ي حکم تو ميان آفريدگانت و سرور پرستشگران درود فرست. خدايا! بر محمد، فرزند علي، بنده‏ي تو و جانشينت روي زمين، شکافنده‏ي دانش پيامبران درود فرست. خدايا! بر جعفر، فرزند محمد آن راستگو و بنده‏ي تو و سرپرست دينت و دليل تو بر همه‏ي آفريدگانت راستگوي نيکوکار درود فرست. خدايا! بر موسي، فرزند جعفر بنده‏ي شايسته‏ات و [مانند] زبان تو ميان آفريدگانت و گوياي به حکم تو و دليل تو بر آفريدگانت درود فرست. خدايا! بر علي، فرزند موسي آن راضي پسنديده، بنده‏ي تو و سرپرست دينت، برپا دارنده‏ي عدالت و دعوت کننده به دينت و دين پدران راستگويش درود فرست؛ درودي که کسي جز تو توان [ صفحه 103] احصائها غيرک. اللهم صل علي محمد بن علي عبدک و وليک القائم بأمرک و الداعي الي سبيلک. اللهم صل علي علي بن محمد عبدک و ولي دينک. اللهم صل علي الحسن بن علي العامل بأمرک القائم في خلقک و حجتک المؤدي عن نبيک و شاهدک علي خلقک المخصوص بکرامتک الداعي الي طاعتک و طاعة رسولک صلواتک عليهم أجمعين. اللهم صل علي حجتک و وليک القائم في خلقک صلاة تامة نامية باقية تعجل بها فرجه و تنصره بها و تجعلنا معه في الدنيا و الآخرة. اللهم اني أتقرب اليک بحبهم و أوالي وليهم و أعادي عدوهم فارزقني بهم خير الدنيا و الآخرة و اصرف عني بهم شر الدنيا و الآخرة و أهوال يوم القيامة؛ شمارش آن را نداشته باشد. خدايا! بر محمد، فرزند علي، بنده و وليت و برپادارنده‏ي امر تو و دعوت کننده‏ي به راه تو، درود فرست. خدايا! بر علي، فرزند محمد بنده تو و سرپرست دينت درود فرست. خدايا! بر حسن، فرزند علي، عمل کننده‏ي به فرمانت، متولي امور آفريدگانت و دليل رساننده‏ي تو از جانب پيامبرت و شاهد تو بر آفريدگانت و ممتاز به بزرگداشتت دعوت کننده‏ي به فرمانبرداري تو و رسولت که درودهايت بر همه‏ي آنان باد، درود فرست. خدايا! بر دليل و ولي تو متوالي امور آفريدگانت درود فرست؛ درودي تمام و بالنده و پاينده که به واسطه‏ي آن، فرجش را سرعت بخشي و با آن، ياري‏اش کني و ما را در دنيا و آخرت با او قرار دهي. خدايا! همانا من با دوستي آن‏ها به تو تقرب مي‏جويم و دوستان آنان را دوست دارم و دشمن آنان را دشمن دارم. به واسطه‏ي آن‏ها خير دنيا و آخرت را روزي‏ام کن و شر دنيا و آخرت و هراس‏هاي روز رستاخيز را از من باز گردان؛ سپس نزد سر حضرت مي‏نشيني و مي‏گويي [ صفحه 104] السلام عليک يا ولي الله السلام عليک يا حجة الله السلام عليک يا نور الله في ظلمات الأرض السلام عليک يا عمود الدين السلام عليک يا وارث آدم صفوة الله السلام عليک يا وارث نوح نبي الله السلام عليک يا وارث ابراهيم خليل الله السلام عليک يا وارث اسماعيل ذبيح الله السلام عليک يا وارث موسي کليم الله السلام عليک يا وارث عيسي روح الله السلام عليک يا وارث محمد رسول الله السلام عليک يا وارث أميرالمؤمنين علي ولي الله و وصي رسول رب العالمين السلام عليک يا وارث فاطمة الزهراء السلام عليک يا وارث الحسن و الحسين سيدي شباب أهل الجنة السلام عليک يا وارث علي بن الحسين سيد العابدين السلام عليک يا وارث محمد بن علي باقر علم الأولين و الآخرين سلام بر تو اي ولي خدا! سلام بر تو اي حجت خدا! سلام بر تو اي نور خدا در تاريکي‏هاي زمين! سلام بر تو اي رکن دين! سلام برتو اي وارث آدم، برگزيده‏ي خدا! سلام بر تو اي وارث نوح، پيامبر خدا سلام بر تو اي وارث ابراهيم، دوست راستين خدا! سلام بر تو اي وارث اسماعيل، ذبح شده‏ي براي خدا! سلام بر تو اي وارث موسي، هم صحبت خدا! سلام بر تو اي وارث عيسي، روح خدا! سلام بر تو اي وارث محمد، فرستاده خدا! سلام بر تو اي وارث اميرمؤمنان علي ولي خدا و جانشين رسول پروردگار جهانيان! سلام بر تو اي وارث فاطمه‏ي زهرا! سلام بر تو اي وارث حسن و حسين سروران جوانان اهل بهشت! سلام بر تو اي وارث علي فرزند حسين زينت پرستشگران! سلام بر تو اي وارث محمد فرزند علي شکافنده‏ي دانش نخستين و آخرين! [ صفحه 105] السلام عليک يا وارث جعفر بن محمد الصادق البار السلام عليک يا وارث موسي بن جعفر السلام عليک أيها الصديق الشهيد السلام عليک أيها الوصي البار التقي أشهد أنک قد أقمت الصلاة و آتيت الزکاة و أمرت بالمعروف و نهيت عن المنکر و عبدت الله مخلصا حتي أتاک اليقين السلام عليک يا أباالحسن و رحمة الله و برکاته انه حميد مجيد. سلام بر تو اي وارث جعفر فرزند محمد، آن راستگو و نيکوکار! سلام بر تو اي وارث موسي فرزند جعفر! سلام بر تو اي بنده‏ي راستين شهيد! سلام بر تو اي جانشين نيکوکار و پارسا! گواهي مي‏دهم که همانا نماز را به پا داشتي و زکات را پرداختي، و به نيکي فرمان دادي و از زشتي باز داشتي و خدا را خالصانه پرستيدي تا آن گاه که رحلت کردي. سلام بر تو اي أبوالحسن و رحمت و برکت‏هايش بر تو باد که او ستوده و بلندمرتبه است؛ پس خود را به قبر مي‏چسباني و مي‏گويي: اللهم اليک صمدت من أرضي و قطعت البلاد رجاء رحمتک فلا تخيبني و لا تردني بغير قضاء حوائجي و ارحم تقلبي علي قبر ابن أخي رسولک صلواتک عليه و اله بأبي أنت و أمي أتيتک زائرا وافدا عائذا مما جنيت علي نفسي و احتطبت علي ظهري فکن لي شافعا خدايا! از سرزمينم آهنگ تو کردم و به اميد رحمتت شهرها را پيمودم؛ پس نااميدم مکن و بدون برآورده شدن خواسته‏هايم بازم مگردان و رحم کن بر رفت و آمدم به قبر فرزند برادر فرستاده‏ات [مساوي علي عليه‏السلام] که درودهايت بر او و خاندانش باد. پدر و مادرم فدايت. نزد تو به زيارت آمده، و به محضر تو وارد شده‏ام و پناهنده‏ام به سبب جنايتي که به خود کرده، و بار گناهاني که به دوش کشيده‏ام؛ پس [ صفحه 106] الي الله يوم فقري و فاقتي فلک عند الله مقام محمود و أنت [عنده] وجيه. روز فقر و نداري‏ام نزد خدا شفيعم باشد که تو را نزد خدا مقامي پسنديده است و [نزد او] آبرومندي؛ پس دست راست را بلند مي‏کني و دست چپ را بر قبر مي‏گشايي و مي‏گويي: اللهم اني أتقرب بحبهم و بولايتهم أتولي آخرهم بما توليت به أولهم و أبرأ من کل وليجة دونهم. اللهم العن الذين بدلوا نعمتک و اتهموا نبيک و جحدوا بآياتک و سخروا بامامک و حملوا الناس علي أکتاف آل محمد. اللهم اني أتقرب اليک باللعنة عليهم و البراءة منهم في الدنيا و الآخرة يا رحمان. خدايا! همانا من با دوستي و ولايت آنان به تو تقرب مي‏جويم و آخرينشان را دوست مي‏دارم؛ همان گونه که اولين آن‏ها را دوست دارم و از هر تکيه‏گاهي جز آن‏ها بيزاري مي‏جويم. خدايا! لعنت کن کساني که نعمتت [مساوي ولايت] را تبديل کردند و پيامبرت را متهم ساختند و منکر آيات تو شدند و امامت را مسخره کردند و مردم را به مخالفت خاندان محمد واداشتند. خدايا! همانا من به تو تقرب مي‏جويم با لعنت بر آن‏ها و بيزاري جستن از آن‏ها در دنيا و آخرت اي مهربان! سپس نزد پاي حضرت برمي‏گردي و مي‏گويي: صلي الله عليک يا أباالحسن صلي الله علي روحک و بدنک صبرت و أنت الصادق المصدق قتل الله من قتلک بالأيدي و الألسن خدا بر تو درود فرستد اي أبوالحسن! خدا درود فرستد بر روان و پيکرت. صبر کردي؛ حال آن که راستگو و مورد تصديق بودي. خدا بکشد آنان که تو را با دستان و زبان‏ها کشتند! [ صفحه 107] و تضرع و مبالغه کن در لعنت فرستادن بر قاتل اميرالمؤمنين و قاتلان حسن و حسين عليهم‏السلام؛ سپس برگرد و بالاي سر حضرت، (به طوري که عقب‏تر از امام ايستاده باشي) دو رکعت نماز بگزار و در رکعت اول، حمد و سوره يس، و در رکعت دوم، حمد و سوره الرحمن را بخوان و در دعا و تضرع براي خودت و پدر و مادرت و همه مؤمنان بکوش و هر چه خواستي در آن محل درنگ کن [3] .

[1] فصل اول، آداب خاص زيارت امام رضا عليه‏السلام، ص 81. [2] سبط، به معناي نوه‏ي دختري است. [3] من لايحضره الفقيه، ج 2، باب زيارة قبر الرضا...، ح 3210، ص 602؛ تهذيب الاحکام، ج 6، کتاب المزار، باب 35( الصلوة و زيارته عليه‏السلام)، ح 1، ص 86؛ کامل الزيارات، باب 102( زيارة قبر أبي‏الحسن الرضا عليه‏السلام)، ح 2، ص 309؛ عيون أخبار الرضا عليه‏السلام، ج 2، باب 68( في ذکر زيارة الرضا عليه‏السلام بطوس)، ص 660؛ سلسله مؤلفات شيخ مفيد، ج 5، کتاب المزار، باب 17( مختصر زيارته عليه‏السلام)، ص 197؛ المزار الکبير، القسم الخامس، باب 6( مختصر زيارته عليه‏السلام)، ح 1، ص 547؛ ذخيرة الآخرة، باب در زيارت کردن امام...، ص 159.