بهاءالدين محمد معروف به «شيخ بهايي»؛ شيخ فقيهان، علامه‏ي دوران، استاد حکيمان، شيخ‏الاسلام محمد بن حسني بن عبدالصمد جبل عامل لبنان تولد يافت. لقبش بهاءالدين و شهرتش شيخ بهايي بوده است. نسب شريفش به حارث همداني مي‏رسد که از ياران خاص حضرت اميرمؤمنان عليه‏السلام بود. شيخ در دوران کودکي همراه پدر دانشمند خود عزالدين حسين بن عبدالصمد، به ايران آمد و از همان آغاز جواني زبان فارسي را فراگرفت و در خدمت پدر و ديگر عالمان زمان، مراتب علمي را تا حد کمال پيمود تا آن‏جا که به منصب شيخ‏الاسلامي منصوب شد. شيخ بهايي با همه‏ي اشتغالهاي علمي و منصب شيخ‏الاسلامي به واسطه‏ي علاقه‏ي بسياري که به سير و سلوک و تزکيه‏ي نفس داشت به همه‏ي مقامات و تشريفات پشت پا زد و ساده‏زيستي را پيشه‏ي خود نمود. شيخ علاقه‏اي بسيار به سير و سفر در بلاد اسلامي داشت. ابتدا با پدر و پس از آن به تنهايي به سير و سفر پرداخت و به شهرهاي آذربايجان، مصر، شام، عراق، فلسطين، حلب، مکه و مدينه و ديگر شهرها مسافرت کرد و با بسياري از اهل کمال و ادب ملاقات و مصاحبت نمود و بهره‏هاي علمي فراواني به دست آورد. پس از بازگشت به ايران، مرجع عام گرديد. شيخ، عمرش را صرف تعليم و تربيت شاگردان و تأليف و تصنيف نمود. رجال نامدار و شخصيتهاي بسياري در محضر علمي وي کسب دانش نمودند. علاوه بر تربيت شاگردان، آثار بسياري از علوم و فنون مختلف مانند علم فقه، اصول، تفسير، حديث، هيئت، رياضيات، جبر، هندسه، ادبيات و علم جفر از شيخ بر جاي مانده است. برخي از آثار وي عبارت است: جامع عباسي، خلاصة الحساب، دراية الحديث کشکول، تشريح الافلاک، صمديه، مثنوي [ صفحه 99] نان و حلوا و چند اثر ديگر.... شيخ بهاءالدين در شوال سال 1031 ه. ق در اصفهان دار فاني را وداع گفت. جنازه‏اش به مشهد انتقال يافت و در جوار بارگاه ملکوتي ثامن‏الائمه در بناي جنوب شرقي حرم مطهر معروف به رواق شيخ بهايي به خاک سپرده شد. گرچه نماي مقبره از رواق دارالامامة نمايان است و به اين رواق راه دارد، اما ورودي آن در زاويه‏ي جنوب غربي صحن آزادي است که از دو درگاه به راهرو و مقبره منتهي مي‏شود. در ضلع غربي راهرو مقبره‏ي شيخ، کتيبه‏اي به صورت يک تابلو بر کاشي معرق و عبارتهاي مکتوب بر سنگ قبر شيخ را دربردارد. در سه طرف رواق شيخ بهاءالدين زير سقف آرامگاه کتيبه‏اي به طول 30:8 متر و عرض 40 سانتي‏متر به خط ثلث مرحوم سيد حسين نقاش‏باشي ديده مي‏شود که ضمن معرفي شيخ، آثار و تأليفات او را بيان کرده است.