مشهد واژه‏اي عربي و اسم مکان است. اين واژه در کتابهاي لغت در معاني: محل ديدار، زيارتگاه، جاي ديدني و مانند آن به کار رفته است [1] اما در ميان عموم مردم به معني محل شهادت شناخته مي‏شود. اين نام از آن روي بر اين شهر نهاده شد که مأمون حضرت امام رضا عليه‏السلام را در سال 203 هجري در اين محل به وسيله‏ي سم به شهادت رساند، و شهرت مشهد در طول تاريخ نيز مرهون وجود مرقد منور آن امام است. اين شهر که آخرين محل زندگي پر ماجراي هشتمين امام شيعيان است تا پيش از به خاک‏سپاري پيکر مطهر امام، دهکده‏اي خوش آب و هوا به نام «سناباد» از توابع نوقان در ولايت توس بود. امام عليه‏السلام در سال 203 هجري در بقعه‏اي که بر فراز گور هارون‏الرشيد برپا شده بود به خاک سپرده شد. اين بقعه پيش از شهادت امام عليه‏السلام در باغ حاکم توس در قريه‏ي سناباد بنا شده بود و به بقعه‏ي هاروني شهرت داشت. پس از دفن حضرت، روستاي سناباد به تدريج گسترش يافت و به صورت شهري بزرگ درآمد و «مشهدالرضا» ناميده شد. و از آن زمان هسته‏ي اصلي شهر (مشهد کنوني) شکل گرفت. ابن‏حوقل در کتاب المسالک و الممالک به حرم مطهر امام عليه‏السلام و گور خليفه‏ي معروف عباسي هارون‏الرشيد در سناباد (مشهد فعلي) اشاره نموده است [2] . [ صفحه 31] ويران شدن توس در قرن هفتم به دست مغولان و روي آوردن مردم آن سامان به سوي مشهد و وجود مرقد منور امام عليه‏السلام به تدريج بر وسعت و آباداني اين شهر افزود و در نهايت جانشين شهر باستاني توس گرديد به گونه‏اي که امروزه يکي از مهمترين شهرهاي خاورميانه و از مکانهاي مقدس مسلمانان جهان به شمار مي‏رود. اکنون مشهد با مساحتي حدود 27478 کيلومتر مربع و بيش از دو ميليون نفر جمعيت، در شمال شرقي استان خراسان و در فاصله‏ي 909 کيلومتري شمال شرق تهران قرار دارد. از شمال غربي به شهرستانهاي قوچان و در گز، از شمال به جمهوري ترکمنستان، از مشرق به شهرستانهاي سرخس، تربت جام، از جنوب به شهرستانهاي فريمان و از غرب به نيشابور محدود است. مشهد داراي آب و هواي خشک و متغير است و دو رشته کوه هزار مسجد در شمال شرق و بينالود در غرب و جنوب غربي آن قرار دارد. مشهد، مرکز استان خراسان و از نظر موقعيت مذهبي، صنعتي و اقتصادي، بعد از تهران دومين شهر بزرگ و پرجمعيت ايران محسوب مي‏شود. شهر مشهد در جغرافياي جهانگردي مکانهاي مذهبي، به عنوان نيرومندترين قطب جذب مسافران شناخته شده است و در ايران بزرگترين زيارتگاه است. جمعيت اين شهر به علت موقعيت ممتاز زيارتي، سياحتي، تجارتي، کشاورزي و مهاجرپذيري، در حال تغيير و تزايد است. جمعيت ساکن (ثابت) مشهد و حومه بيش از دو ميليون نفر و تعداد جهانگردان، مسافران و زايران سالانه به حدود سيزده ميليون نفر مي‏رسد.