|
در اطراف حواشي در، قصيدهي زير از محمدعلي خان (سروش اصفهاني) نقش بسته است:
اين در از کعبه است يا باشد در خلد برين
آفرين بادا بر اين درگاه و اين در آفرين
يا در رحمت بود بر روي گيتي گشته باز
گر تو را رحمت ز گيتي بايدت اين است اين
باز بر روي تو خواهد شد در هشتم بهشت
روي گر سايي به درگاه امام هشتمين
زادهي موسي بن جعفر کارفرماي قدر
بوالحسن فرخنده فرزند اميرالمؤمنين
هر جبين کو سوده شد بر اين مبارک آستان
خسرو سيارگان را آمد آن اشک جبين
حلقهي زرين سزد از بهر اين در آفتاب
مشتري مسمار سيمين زلف حورا زولفين
پاسباني در و درباني درگاه او
فخر روحالقدس باشد پاسبان روحالامين
[ صفحه 45]
شد به فرمان ملک آراسته اين در به زر
توليت باشد به درگاه امام متقين
سر بر اين در نه که راز سرفرازي زين در است
رخ بر اين در سا که باب فيض حي داور است
رحمت حق را اگر جويي، بيا زين در بجوي
اين در والا به سوي عرش رحمان معبر است
تا که ره يابي به فردوس برين زين در، درآي
چون حريم دلگشاي بضعهي پيغمبر است
در ادامهي اشعار آمده است:
با ارادت بوسه زن بر درگه شمسالشموس
کز شرف خاک درش مسجود مهر خاور است
زادهي موسي بن جعفر حجت يزدان رضا
آنکه در نام نکويش اسم اعظم مضمر است
اختر برج امامت گوهر درج يقين
در درياي ولايت فلک دين را لنگر است
حضرت روحالقدس در آستان قدس او
امر او را چون قضا و چون قدر فرمانبر است
روشني بخشد به دلها پرتو مهر رضا
مهر او چون آفتاب آسمان روشنگر است
ميشود در بارگاه او دعاها مستجاب
هر دعا خواهي بکن چون مرغ آمين بر در است
حبذا اين روضهي فرخنده کز قدر و جلال
کعبهي آمال ملت، افتخار کشور است
[ صفحه 46]
در حريم هشتمين مهر ولايت نصب شد
اين در زيبا که از درهاي جنت برتر است
قدسي از در سر برون آورد تاريخش سرود
با ادب چشم اميد اهل دلا بر اين در است
در پيش روي، در سال 734 ه. ق که ابنبطوطه جهانگرد و جغرافيدان معروف به مشهد مقدس سفر کرد و حرم مطهر را مشاهده نموده است، ورودي حرم منحصر به در پيش رو با کيفيتي پايين بوده و اطراف حرم به صورت باغ و فضايي باز ديده ميشده است، ابنبطوطه با يادآوري از در طلاي حرم ميگويد: حرم دري آراسته به طلا و نقره داشت که در محل پيش رو نصب بوده البته از باني و سازندهي اين در نامي برده نشده است. اين در، پيش از احداث رواق دارالحفاظ در جنوب حرم، در پيش رو در فضايي باز گشوده ميشد. تا اينکه در سالهاي 821 تا 818 ه. همزمان با ساختن مسجد گوهرشاد در طرف قبلهي حرم رواق دارالحفاظ ساخته شد و در پيش رو به اين رواق بازگرديد.
در سال 1275 در زمان توليت عضدالملک قزويني، دري با روکش طلا و نقره، آراسته به آيهها، حديثها و شعرهايي به تقريب دو متر و سطحي مزين به طلا که پشت آن نقره بود، ساخته و نصب شد. پس از مدتي، مقداري از طلاي اين در به علت تماس فراوان زائران ساييده شد و ريخت، تا اينکه در سال 1303 ه. ش بار ديگر توسط مرحوم حاج عبدالعلي، زرگرباشي آستانه و محمدرضا منبتکار، طلا و نقره، به همان سبک و نقش اول، قلمزني و بازسازي گرديد. پس از گذشت حدود 40 سال، بار ديگر قسمتي از طلاي آن ريزش کرد و در سال 1342 ه. ش که آستان قدس اقدام به توسعهي حرم و ساختمان در پيش روي مبارک نمود، اين در به موزه انتقال يافت و به جاي آن در فعلي با عرض حدود 75 / 3 متر با کيفيت و توصيفي که شرح آن گذشت، نصب شد.
بنا به نقل تاريخ، پيش از نصب در طلاي ناصري در سال 1275 ه. ق، حرم داراي در طلا و مرصعي بود که در روزگار فتحعلي شاه قاجار تقديم روضهي منوره شد. در سال 1264 ه. ق در فتنهي سالار محمدحسن، با طلاي در مزبور و جواهراتي ديگر که از حرم به غارت برد، به نام خود سکه زد.
[ صفحه 47]
براي رعايت اختصار، از توصيف ترنجهاي سطح در که حاوي آيات و عباراتي به خط طلايي برجسته است، خودداري ميشود.
|