گنبد، نمادي ويژه، در شهرها و سرزمينهاي کهن و مذهبي و نشانگر علاقه و ارادت مردم به پيشوايان ديني و اولياي خداست.
گنبد زراندود و تابناک افراشته بر فراز بارگاه امام هشتم شيعيان، يکي از زيباترين جلوههاي مذهبي است که با درخشندگي خشتهاي طلايي و جلوه و جذبهي خاص خود، همواره مورد احترام بينندگان بوده و ميباشد. دلباختهاي که به قصد زيارت، راهي طولاني را پشت سر گذاشته و قدم به شهر مقدس مشهد مينهد، در آغاز ورود با ديدن گنبد طلايي، لبريز از شور و شوق زيارت آن مرقد منور ميشود.
گنبد منور امام عليهالسلام از نظر ساختمان و ارتفاع در نهايت هنرمندي و زيبايي ساخته شده و داراي دو پوشش است. پوشش اول گنبد، سقف حرم که به صورت مقعر و مقرنس بوده و به آن «قبه» گفته ميشود. پوشش دوم که بر فراز آن وجود دارد، همان گنبد طلاست. بين اين دو پوشش، فضايي خالي با بلنداي بيش از 13 متر وجود دارد.
سنگيني گنبد بر ديوارهاي تالار روضهي منوره است که ضخامت آن به حدود 9 / 2 متر ميرسد.
[ صفحه 49]
ارتفاع قبه از کف، 8 / 18 متر و تا انتهاي گنبد يا بلندترين نقطهي اوج محدب (رأس گنبد) 2 / 31 متر است.
دور گنبد از سطح خارج آن 10 / 42 متر و ارتفاع آن از اول طلاکاري تا تيزهي گنبد 4 / 16 متر است. گنبد منور ابتدا مانند ساير بناها از آجرهاي زرد رنگ ايراني ساخته شد و پس از آن با کاشي تزيين يافت. و تا سال 932 ه. ق روزگار صفوي با کاشيهاي نفيس آراسته بود تا اينکه در اين سال، تهماسب صفوي بدون آن که در اصل بناي گنبد تغيير به وجود آورد، براي نخستين بار گنبد را با خشتهايي از طلا آراسته و مزين کرد.
|