قبه سقف گنبدي شکل بناها را گويند که به صورت مقعر است. بيشتر منابع تاريخي، ساخت قبه را که در زير گنبد کنوني جاي دارد به ده قرن پيش بازمي‏گردانند. برخي نيز آن را از بناهاي سلطان سلجوقي دانسته‏اند. در تاريخ مي‏خوانيم که مأمون پس از مرگ هارون و دفن او در بقعه‏ي هاروني، قبه‏اي بر فراز بقعه، بنا نهاد. به عقيده‏ي برخي از مورخان، قبه‏ي اوليه در حوادث خراسان، مانند حمله‏ي سبکتکين به شهرهاي ايران در اواخر قرن چهارم، با آسيب حرم مطهر تخريب شد و پس از آن سلطان محمود غزنوي در سال 400 ه. ق به بازسازي حرم و ايجاد قبه‏اي بر فراز بقعه اهتمام نمود [1] . نويسندگاني ديگر نيز برآنند که در حوادث خراسان، يورش به روضه‏ي روضوي به صورت دستبرد به نفايس و تزيينات حرم بوده و اصل آن ويران نشده است. ايشان معتقدند قبه فعلي همان قبه‏ي اوليه و ساخته‏ي مأمون است و شواهدي در تأييد اين ادعا وجود دارد. اما به فرض درستي گفته‏ي نخست، قبه‏اي را که سلطان محمود غزنوي بر فراز بقعه ساخته، از آن زمان تاکنون باقي است [2] زيرا از زمان سلطان محمود غزنوي تا عهد سلطان سنجر (400 تا 577 ه. ق) که گنبد طلا بر فراز قبه ساخته شد، حدود يک قرن و نيم گذشته و تاريخ، حادثه‏اي را که منجر به انهدام بقعه و قبه شده باشد نقل نکرده است. و شورش غزان نيز در سال 547 ه. ق آسيبي به بقعه‏ي منوره نرساند.