اين بنا در شمال شرقي حرم مطهر و در مشرق رواق توحيدخانه و به شکل يک کثيرالاضلاع است.
در مجموعهي عظيم رواقهاي حرم مطهر، رواق گنبد اله ورديخان هم از حيث قدمت و هم به لحاظ طرح و ترکيب از ويژگي ممتازي برخوردار است و از جالبترين و باشکوهترين بناهاي آستان قدس رضوي است. ساختمان رواق به جهت معماري و دقت و ظرافت در کاشيکاري و مقرنسسازي از شاهکاري مسلم به شمار ميآيد. در اطراف اين رواق مجلل، هشت صفه در پايين و هشت صفهي کوچکتر در بالا به صورت غرفه وجود دارد. ارتفاع رواق 1 / 16 متر و بلندترين فاصله بين ضلعهاي متقابل 5 / 11 و کوتاهترين آن 2 / 11 متر است. و با محاسبه فضاهاي جانبي، مساحت آن به 171 متر مربع ميرسد.
ازارهي اطراف رواق به ارتفاع 94 / 1 متر از سنگ مرمر پوشش يافته و از ازاره به بالا يعني سطوح تمام ديوارها و سقف رواق با کاشيهاي معرق بسيار نفيس زينت يافته و سقف غرفههاي اطراف به جز يک غرفه همه مقرنس کاشي است.
در جاي جاي اين بناي معنوي کتيبههاي فراواني از آيات و احاديث به چشم ميخورد.
بر گرداگرد اين رواق تاريخ ولادت و شهادت امامان معصوم عليهمالسلام به همراه بعضي از احاديث معتبر مکتوب است. در وسط يکي از صفههاي جنوبي رواق، سنگ لوح مرقد اله ورديخان ديده ميشود. اله ورديخان يکي از رجال خوشنام عصر صفوي است به نقل تاريخ، وي در حکومت شاه عباس والي فارس بود. او مباشري به مشهد فرستاد تا به کمک معماري اصفهاني اين بنا را در کنار بقعهي رضوي پي افکند. بناي رواق در سال 1013 ه. ق
[ صفحه 58]
آغاز و در1021 به پايان رسيد. يک سال پس از اتمام رواق، يعني در سال 1022 ه. ق، اله ورديخان در شيراز درگذشت و به امر شاه عباس جنازهاش را به مشهد حمل و در زير صفهي جنوبي همين بنا به خاک سپردند.
|