بناي باستاني صحن انقلاب در شمال حرم مطهر واقع است و به صحن عتيق معروف مي‏باشد. ضلع جنوبي صحن انقلاب از بناهاي امير عليشير نوايي، وزير سلطان حسين بايقرا است که در سال 875 ه. ق ساخته شده و بناي اضلاع شمالي و شرقي و غربي آن مربوط به عهد صفويه است. اين بناي تاريخي حدود 6740 متر مربع مساحت دارد. مکانهاي تاريخي صحن انقلاب عبارت است از: نقاره‏خانه، سقاخانه‏ي اسماعيل طلايي، مقبره‏ي شيخ حر عاملي، آرامگاه مرحوم شيخ حسنعلي اصفهاني معروف به نخودکي و مقبره‏ي مرحوم شيخ مجتبي قزويني. نقاره‏خانه يکي از واحدها و آثار بسيار زيبا و تاريخي صحن انقلاب است. اين بنا روي ايوان شرقي صحن قرار دارد. نقاره‏نوازي در آستان قدس رضوي از اواسط قرن نهم شروع شده و در سال 860 ه. ق که ميرزا ابوالقاسم بابر، نوه‏ي گوهرشاد، به مشهد آمده، مرسوم گرديده است. از آن زمان به بعد، تاکنون در ادوار مختلف نقاره‏نوازي ادامه دارد. در کتاب مهمان‏نامه‏ي [ صفحه 72] بخارا، مربوط به قرن نهم و دهم هجري، سخن از نقاره‏زني در اين عصر آمده است. در تاريخ عالم‏آراي عباسي آمده است: نقاره‏زني در عهد صفويه نيز ادامه داشته و از آن زمان تاکنون اين خدمت جزء رسوم معمول آستان قدس رضوي بوده است. نقاره‏خانه‏ي حضرت تنها يک بار از سال 1312 ش تا سال 1320 به دستور رضاخان تعطيل شد. در طول سال به غير از دو ماه محرم و صفر و ايام سوگواري شبانه‏روز دو بار، نوبت‏چيان رسمي آستان قدس نقاره مي‏زنند. زمان نقاره‏نوازي دقايقي پيش از طلوع و غروب آفتاب است که طبل و کرنا با آهنگي خاص نواخته مي‏شود و با نواختن آخرين ضربت، طلوع و غروب خورشيد را اعلام مي‏کنند. علاوه بر اين، در اعياد مذهبي و مواليد معصومان عليهم‏السلام نيز نقاره شادماني نواخته مي‏شود. هنگام بروز معجزه و کرامتي از حضرت نيز نقاره شکوه و عظمت دربار رضوي به صدا در مي‏آيد. سقاخانه‏ي نادري سقاخانه‏ي نادري معروف به سقاخانه‏ي اسماعيل طلايي نيز از بناهاي تاريخي واقع در صحن انقلاب است. سنگاب اين سقاخانه از سنگ مرمر يک‏پارچه با ظرفيت سه کر آب به دستور نادرشاه افشار از هرات آورده شد و اسماعيل‏خان بنايي هشت ضلعي با ستونهاي مرمر بر فراز سقاخانه احداث نمود و سقف آن را با خشتهاي مطلا آراست و به سقاخانه اسماعيل طلايي معروف شد. مقبره‏ي شيخ حر عاملي مقبره‏ي شهير و محدث بزرگ اسلام شيخ حر عاملي در ضلع شمالي صحن انقلاب، محل زيارت زائران است. شيخ در سال 1104 ه. ق وفات يافت. آرامگاه مرحوم شيخ حسنعلي اصفهاني معروف به نخودکي نيز در شمال صحن انقلاب جنب ايوان عباسي واقع شده است. مقبره‏ي مرحوم حاج شيخ مجتبي قزويني آرامگاه اين عارف رباني در زاويه‏ي جنوب غربي صحن انقلاب، در شبستان مجاور رواق دارالاجابه قرار دارد و از طريق چند پله در ضلع غربي صحن انقلاب به آن راه است.