اين صحن که در شمال حرم مطهر قرار گرفته قديم‏ترين صحن در اماکن متبرکه حرم حضرت رضا عليه‏السلام مي‏باشد، مورخان و کارشناسان آستان قدس و تاريخ مشهد مقدس گفته‏اند: که نيمه‏ي غربي آن از بناهاي اميرعلي شيرنوائي مي‏باشد، و نيمه شرقي آن از ابنيه‏ي شاه عباس صفوي است، اميرعلي شير از وزراي زمان تيموري است که در قرن نهم زندگي مي‏کرده است. در کنار ايوان طلاي صحن کهنه صفه‏اي هم بوده که به نام صفه‏ي اميرعلي شير شهرت داشته و اکنون در کنار کفشداري قرار دارد، اميرعلي شير در مشهد آثاري از خود [ صفحه 202] به جاي گذاشته که ما از آنها نام خواهيم برد و شرح حال جامعي از حالات و خصوصيات او را در «تاريخ مشهد مقدس» که درباره‏ي رجال و دانشمندان مي‏باشد خواهيم آورد. ظاهرا نيمي از صحن را آن امير دانشمند ساخته و ايوان طلائي صحن کهنه که به نام علي شير معروف بوده در گوشه صحن قرار داشته که از آن جا به حرم مطهر مشرف مي‏شده‏اند، و قسمت شرقي و جنوب شرقي صحن مدارسي بوده که توسط شاه عباس تخريب گرديده و به صحن اضافه شده است. تفصيل اين را در بخش مدارس مشهد مقدس بيان مي‏کنيم. اسکندربيک گويد: رأي جهان آراء که به معموري اقطاع و آباداني اصقاع و تعمير بقاع و رباع مفطور و همگي نيت خير امنيت بدان مقصود است. به توسيع صحن مبارک روضه مقدس متعلق گشته چون صحن سابق در نظر همت والا تنگ و حقير مي‏نمود و ايوان اميرعلي شير که درگاه روضه مطهر از آن جا است و در جانب جنوبي صحن واقع شده روي به شمال دارد. در يک گوشه صحن افتاده بغايت بدنما بود، طبع سليم و دانش مستقيم آن حضرت که دانش آموز مهندسان فنون بدايع است، اقتضاي آن کرد که عمارات سابق جانب شرقي را که انهدام پذيرفته بود برداشته اضافه‏ي صحن نمايند، به نوعي که ايوان مذکور در وسط حقيقي واقع شود و ايوان ديگر در مقابل که جانب شمال صحن وروي به جنوب داشته باشد. دو ايوان ديگر در طرف شرقي و غربي عمارت کنند که آن ثاني صحن بيت المعمور مشتمل بر چهار ايوان بلند ارکان باشد و خياباني از دروازه غربي شهر تا شرقي طرح فرمودند که از هر طرف به صحن مبارک رسيده از ميان ايوانها بگرد. [1] . مساحت صحن کهنه از شرق به غرب 38 / 104 متر و عرض آن از شمال به جنوب 52 / 64 متر مي‏باشد. کف صحن مقدس در زمان نيابت توليت محمود بدر با [ صفحه 203] سنگهاي خلج به اشکال مختلف چهار گوش، هشت گوش و شش گوش منظم و با نقشه‏هاي جالبي فرش شده و ازاره به ارتفاع 70 / 1 متر سنگ و از بالاي ازاره تا بام با کاشيهاي الوان و رنگارنگ پوشيده شده است. صحن کهنه از طرف غرب و جنوب به اماکن متبرکه ار تباط دارد، و از طرف شرق به بست پائين و مدرسه ميرزا جعفر راه دارد، و از طرف شمال و غرب به فلکه بزرگ آستان قدس، مربوط مي‏باشد.