در صحن مقدس کهنه در حدود چهل ايوان و حجرهي هم کف و چهل غرفه و حجره در طبقه دوم قرار دارند که به شکل زيبائي يک نواخت و در يک رديف ساخته شدهاند و با کاشيهاي الوان و رنگارنگ آراسته و زينت يافتهاند. اين حجرهها و غرفهها در
[ صفحه 224]
چهار طرف صحن قرار دارند و اکنون هر کدام از آنها براي يک کاري در تشکيلات آستان قدس مورد استفاده ميباشند.
به طوري که از تاريخ آستان قدس معلوم ميگردد، اين حجرهها نخست براي استراحت و آسايش زوار ساخته شدهاند، در آن وقتي که در مشهد مقدس هنوز امکان پذيرائي از زوار مهمانخانهها و مسافرخانهها به طور کامل نبوده است زوار کم درآمد در اين حجرهها سکونت ميکردهاند و بعد از انجام زيارت حجره را به زائر ديگري ميدادند.
بعد از مدتي اين حجرهها براي دفن اموات در اختيار رجال و اعيان و ثروتمندان قرار ميگيرد، آنها با پرداختن پول و يا هدايا به متصديان آستان قدس رضوي و يا در اثر نفوذ در تشکيلات آستانه حجرهها را براي دفن اموات خاندان خود در اختيار ميگرفتند و حجره را به طور موروثي به فرزندان و اعقاب خود انتقال ميدادند و اين موضوع در نوشتههاي مقابر ديده ميشود.
حجرههاي طبقه دوم نيز اوائل در اختيار طلاب علوم دينيه قرار ميگرفته و محصلان علوم و معارف اسلامي در آن حجرهها سکونت داشتند، اين روش تا حدود چهل سال پيش هم ادامه داشت و در زمان ما هنوز تعدادي از طلاب در آن حجرهها ساکن بودند، ولي بعدا از سکونت طلاب در آن جلوگيري گرديد و حجرهها در اختيار تشکيلات آستان قدس قرار گرفتند.
|