در صحن مقدس کهنه در حدود چهل ايوان و حجره‏ي هم کف و چهل غرفه و حجره در طبقه دوم قرار دارند که به شکل زيبائي يک نواخت و در يک رديف ساخته شده‏اند و با کاشي‏هاي الوان و رنگارنگ آراسته و زينت يافته‏اند. اين حجره‏ها و غرفه‏ها در [ صفحه 224] چهار طرف صحن قرار دارند و اکنون هر کدام از آن‏ها براي يک کاري در تشکيلات آستان قدس مورد استفاده مي‏باشند. به طوري که از تاريخ آستان قدس معلوم مي‏گردد، اين حجره‏ها نخست براي استراحت و آسايش زوار ساخته شده‏اند، در آن وقتي که در مشهد مقدس هنوز امکان پذيرائي از زوار مهمان‏خانه‏ها و مسافرخانه‏ها به طور کامل نبوده است زوار کم درآمد در اين حجره‏ها سکونت مي‏کرده‏اند و بعد از انجام زيارت حجره را به زائر ديگري مي‏دادند. بعد از مدتي اين حجره‏ها براي دفن اموات در اختيار رجال و اعيان و ثروتمندان قرار مي‏گيرد، آن‏ها با پرداختن پول و يا هدايا به متصديان آستان قدس رضوي و يا در اثر نفوذ در تشکيلات آستانه حجره‏ها را براي دفن اموات خاندان خود در اختيار مي‏گرفتند و حجره را به طور موروثي به فرزندان و اعقاب خود انتقال مي‏دادند و اين موضوع در نوشته‏هاي مقابر ديده مي‏شود. حجره‏هاي طبقه دوم نيز اوائل در اختيار طلاب علوم دينيه قرار مي‏گرفته و محصلان علوم و معارف اسلامي در آن حجره‏ها سکونت داشتند، اين روش تا حدود چهل سال پيش هم ادامه داشت و در زمان ما هنوز تعدادي از طلاب در آن حجره‏ها ساکن بودند، ولي بعدا از سکونت طلاب در آن جلوگيري گرديد و حجره‏ها در اختيار تشکيلات آستان قدس قرار گرفتند.