|
سال 1300 مدرسه سعديه پائين پاي مبارک خراب شد و به جاي آن کتابخانه و موزه بنا گرديد و همچنين تالار تشريفات که يک سوم تالار فعلي است و قبر شيخ
[ صفحه 273]
بهاءالدين که قبلا بين مدرسه علي نقي ميرزا و پائين پا بوده است ساخته مي شود و صحن موزه شکل ميگيرد، از سال 1320 تا 1330 کار چنداني صورت نگرفته است.
در اين ميان تنها کاشيکاري ديوار غربي صحن موزه و سنگ فرش صحن کهنه و ساختن چهار حوض در اين صحن انجام گرفته و روي نهر را هم پوشانيدند و بستها را آسفالت کردند و صحن موزه را هم گلکاري و محوطه سازي نمودند.
از سال 1330 توسعه داخل رواقها، تعميرات اساسي و پي بندي کليه ابنيه شروع گرديد، ديوارهاي صحنين و رواقها و پي تمام ابنيه ريخته شده و ديوارها را عمق چهارده متر خالي کردند و بتون و آجر چنيني نمودند.
از سال سي تا پنجاه عمدتا کارهاي انجام شده عبارتند از پي بنديهاي داخل ابنيه، کاشيکاري رواق دارالضيافه که قبلا آئينهکاري بود، تعميرات اساسي دارالسياده و تجديد آئينهکاري آن رواق و سنگ فرش کف آن، در اين سنوات حرم مطهر توسعه پيدا کرد، و در اثر اين کار مسجد بالا سر مبارک که آن هم آئينهکاري بود سقف آن را بتونکاري کرده و مقرنس بندي نمودند.
رواق دارالشکر در اين زمان ساخته شد و بعد از آن دارالاخلاص بنا گرديد. در سال 1345 رواق دارالسلام از ادغام دو رواق راهروي کشيکخانه و دارالسلام ساخته شد، و بعد از آن رواق دارالعزه و دارالسرور بنا گرديد، سقف مدرسه علي نقي ميرزا که آئينهکاري بود، آئينهها برداشته شد و کاشيکاري گرديد.
رواق پشت سر مبارک که مشتمل بر صفه شاه طهماسبي و مسجد زنانه که مجموع به صورت يک رواق بنا گرديد، سقف آن تعويض و بتون آرمه شد و کاشيکاري گرديد و يک درب هم به رواق الله ورديخان باز شد، رواق حاتم خاني کاشيکاري گرديد و يک درهم از رواق الله ورديخان به رواق حاتم خاني باز گرديد.
در ضمن عمليات ساختمان مدرسه علي نقي ميرزا رواق دارالذکر فعلي هنگامي که مشغول حفريات شدند به مظهر قناتي برخورد کردند که مسير آن از طرف جنوب غربي به طرف حرم ميآمده و در پشت محراب مسجد گوهرشاد نيز هنگام حفاري
[ صفحه 274]
ساختمان زير گذر اين قنات مشاهده شد.
طلاي ايوان صحن کهنه تجديد شد ازاره و کف رواقها را سنگ مرمر کردند پي بندي و بتونريزي نمودند، تا جلوي رطوبت گرفته شود، در سال 1350 ساختمان موزه و کتابخانه خراب شد رواق دارالزهد و دارالعباده بنا گرديد، کتابخانه و موزه فعلي ساخته شد، صحن موزه سنگ فرش شد و نرده جلو هم تعويض گرديد.
در اين مدت هر چه کاشيکاري صدمه ديده بود، مرمت شد برجها و منارههائي که صدمه ديده بودند مرمت و بازسازي شدند، برج ساعت بين صحن موزه و صحن جديد در اين زمان ساخته شد برج نقارهخانه که حلبي بود ساخته گرديد و برج ساعت سر در بالا خيابان ساخته شد، اکثر مقرنسها و کاشيهاي زير سر درها تجديد گرديد.
سر در آشپزخانه ايوان بين صحن موزه و صحن نو که تزئين نداشت در اين زمان کاشيکاري شد، مهمان سراي فعلي و دستشوئيهاي ممر شاهي ساخته شد، وضوخانههاي صحن کهنه و نو ساخته گرديد ضلع شرقي صحن موزه در اين ايام کاشيکاري و تزئين يافت و تالار بزرگ تشريفات در قسمت شرقي صحن موزه ساخته شد که اکنون به صورت تالار مطالعه در دست کتابخانه ميباشد.
|