بخش نذرات در آستان قدس رضوي از ويژگيهاي خاصي برخوردار است، اين بخش در حوزه‏ي اماکن متبرکه دفاتر متعددي دارد که نذورات را جمع‏آوري مي‏کنند، نذورات مستقيما از طرف زائران پرداخت مي‏گردد، گروهي نذورات خود را در ضريح مطهر مي‏ريزند و بعضي هم بالاي ضريح مي‏اندازند جماعتي هم به دفاتر نذورات مراجعه مي‏کنند و تحويل مي‏دهند و رسيد دريافت مي‏کنند. نذورات به صورتهاي مختلفي به آستان قدس تقديم مي‏شود، طلا، نقره، اسکناس، مسکوکات، گوشواره، انگستر، پارچه‏هاي مختلف، گوسفند، برنج، حبوبات، زعفران و چيزهاي ديگر بر طبق ذوق و سليقه و عرف زوار که به روضه‏ي رضويه اهداء مي‏گردد، تمام هدايا و نذورات در يک دفتر ثبت مي‏شود و در حساب خاصي منظور مي‏گردد. مرحوم مولوي در يادداشتهاي خود نوشته‏اند: در سال 1280 قمري شخصي به نام سيد کاظم نذورات آستان قدس را اجاره مي‏کند و تعهد مي‏نمايد ساليانه مبلغ ششصد و سي پنج تومان به آستانه بپردازد و مازاد آن هر چه بود خود برمي‏داشته است و نيز گفته‏اند: در جواني شخصي از سادات را به نام مظفر التوليه رضوي را مي‏شناختم که نذورات آستان قدس را اجاره مي‏کرد. او مبلغ مورد اجاره را به متولي باشي مي‏داد و هر چه اضافه مي‏آمد براي خود برمي‏داشت ولي از زمان نيابت توليت مرحوم محمد ولي خان اسدي براي نذورات دفتري [ صفحه 334] معين کردند و هر چه از نذورات به دست مي‏آمد در آن دفتر يادداشت مي‏کردند و هر چه از زوار گرفته مي‏شد، در مقابل رسيد مي‏دادند و اين سنت همچنان در آستانه‏ي مقدسه باقي است. تا قبل از انقلاب کليه‏ي درآمدهاي آستان قدس از آن جمله نذورات در يک صندوق جمع‏آوري مي‏شد و بعد صرف مخارج آستان قدس مي‏گرديد، ولي بعد از انقلاب اسلامي نذورات در يک صندوق ويژه جمع مي‏گردد و زير نظر مسئول نذورات در موارد خود به خرج مي‏رسد، نذورات مصرف معيني ندارند و در همه جا مي‏تواند مصرف شود. تا آن جائي که نگارنده اطلاع دارد نذورات و هداياي داخل ضريح و يا نذورات پرداخت شده به دفاتر مخصوص که مبلغ بسيار زيادي هم هستند و به گفته‏ي مسئولان همواره در حال تزايد مي‏باشند طرف امور فرهنگي، نشر کتاب، تبليغات، دارو براي بيماران، مخارج دارالشفاء، يا کمک به نيازمندان و دادن وام به اشخاص واجد شرائط و ساختمان و تعميرات آستان قدس مي‏گردد. به طور کلي هدايا و نذورات دست متصديان و مسئولان آستان قدس را باز مي‏کند و چون مصرف خاصي براي آن از طرف اهداء کنندگان معين نمي‏گردد، مقامات آستانه‏ي مقدسه هرجا که صلاح ديدند آن را مصرف مي‏کنند، و اکثر کمک‏هاي آستان قدس به سازمانها و يا تشکيلات از همين طريق انجام مي‏گيرد و خدمات زيادي هم از اين طريق انجام گرفته است. نذورات در حقيقت تعهداتي است که مردم در برابر رسيدن به خواسته‏هاي خود مي‏پردازند افرادي به زيارت حضرت رضا عليه‏السلام مي‏آيند و از امام خواسته‏اي دارند و تعهدي مي‏کنند، اگر به آن خواسته رسيدند چيزي به آستان قدس تقديم نمايند، تقديم نذورات بستگي به حرفه‏ي نذر کننده دارد، و محيطي که او در آن زندگي مي‏کند و معلوم است که نذر مردمان دهات و کشاورزان با نذر مردم شهر فرق دارد. کشاورزان و دامداران معمولا برنج، گندم، حبوبات و گوسفند نذر مي‏کنند مردمان شهرنشين به طور کلي پول نقد، طلا و نقره هديه مي‏کنند، مسلمانان و شيعيان خارج [ صفحه 335] از کشور هم که از بلاد مختلف به مشهد مقدس مشرف مي‏شوند پولهاي رايج کشور خود را تقديم مي‏کنند، و لذا در هنگام باز شدن درب ضريح مطهر ارزهاي گوناگوني از داخل ضريح بيرون مي‏شود. در اداره‏ي نذورات پرونده‏هاي زيادي در مورد نذر و هديه به آستان قدس هست و نذرکنندگان هر کدام فراخور استعداد و ذوق خود مطالبي در مورد نذرهاي خود گفته‏اند، که ورود در اين مطلب بسيار مفصل و طولاني است، و اگر کسي بخواهد در اين باره تحقيق کند بايد يک کتاب بنويسد، و من اکنون به دو نمونه در اين مورد اشاره مي‏کنم. يکي از روزها در يکي از دفاتر نذورات نشسته بودم و با متصدي دفتر گفتگو مي‏کردم، در اين هنگام زني از اهل اهواز وارد شد، متصدي دفتر گفت: شما داستان نذر اين خانم را از زبان خود بشنويد که بسيار مستند مي‏باشد و از اين بهتر داستاني در زمان حاضر به دست نمي‏آوريد، ما جريان نذر آن بانوي اهوازي را از خودشان سئوال کرديم و او چنين گفت: ما در نزديک اهواز زندگي مي‏کنيم و در منزل خود اطاقي را نذر امام رضا کرده بوديم و ماهيانه مقداري پول به آستان قدس مي‏داديم، در هنگام جنگ روزي هواپيماهاي عراقي به منطقه‏ي ما حمله کردند و بمبهائي در آن جا ريختند، تمام منازل منطقه‏ي ما ويران شد ولي به منزل ما آسيبي نرسيد، و حتي شيشه‏ها هم خورد نشد، و اين مايه‏ي تعجب همگان شده بود و مي‏گفتند چون منزل شما نذر امام رضا است، و از اين جهت محفوظ مانده است. از طرف دولت آمدند و خانه‏هاي خراب شده را مسطح کردند و به ما گفتند: در يک جاي ديگر به شما زمين مي‏دهيم و شما در آن جا ساختمان کنيد، اين منطقه اکنون جاي سکونت نيست، مردم همه از آن جا رفتند و ما که تنها نمي‏توانستيم در آن جا سکونت کنيم، از اين رو ما هم خانه‏ي خود را تحويل داديم و به جاي جديد رفتيم و اکنون پول آن اطاق نذري را که متعلق به امام رضا عليه‏السلام بود آورده‏ام و به آستان قدس تقديم مي‏کنيم. [ صفحه 336] يکي از متصديان دفتر نذورات مي‏گفت: يک نفر ايراني نذر کرده است ساليانه مقداري گندم براي کبوتران صحن بارگاه حضرت رضا عليه‏السلام تهيه کند اين شخص چندين سال است که از ايران مهاجرت کرده و اکنون در آمريکا زندگي مي‏کند، او هر سال مقداري پول از آمريکا مي‏فرستد تا براي کبوتران بارگاه امام رضا عليه‏السلام گندم خريداري شود. اين دو قصه که به نظر خوانندگان ارجمند رسيد نمونه از هزاران داستان و قصه‏اي است که در طول تاريخ در آستان قدس رضوي آمده است، مردم روي اعتقاد خود کارهائي مي‏کنند که در ظاهر کار عقلائي به نظر نمي‏رسد، فرستادن پول از آمريکا جهت خريدن گندم براي کبوتران از نظر بسياري مردم کار عبثي مي‏باشد ولي بايد ديد نذرکننده چه هدفي داشته است که هنوز به آن ادامه مي‏دهد، و لذا گفته‏اند، الاعمال بالنيات. آستان ملائک پاسبان حضرت ثامن‏الحجج عليه‏السلام که اکنون دوازده قرن از آن مي‏گذرد و به زودي وارد سيزدهمين قرن مي‏گردد دوام و پايداري آن در برابر حوادث روزگار بستگي به ايمان و اخلاص مردم دارد، فداکاري و از خود گذشتگي ملت ما و بذل مال و جان توانسته است آن گنبد مطهر را حفظ و نگهداري کند و روز بروز بر جلال و شکوه آن بيافزايد و در برابر حملات دشمنان و مخالفان اهل‏بيت عليهم‏السلام از آن پاسداري نمايد.