يکي از مراسم باشکوه در بارگاه ملکوتي حضرت رضا عليهالسلام قرائت و
[ صفحه 341]
تلاوت قرآن مجيد است که در ساعات معيني برگزار ميگردد و معمولا اين مراسم در دارالحفاظ انجام ميگيرد، دارالحفاظ يعني محلي که در آن قرآن تلاوت ميگردد و حافظان قرآن مبين در آن گرد ميآيند و به خواندن کتاب آسماني و کلام الهي مشغول ميشوند.
آن چه مسلم است تلاوت کلام الله مجيد در حرم امام هشتم عليهالسلام از همان آغاز معمول بوده است و اين سنت حسنه همچنان برقرار است، و اکنون قديميترين چيزي که آستان قدس موجود است قرآن مجيد ميباشد که تاريخ وقف آنها به قرن چهارم ميرسد و آستان قدس رضوي در جهان داراي بزرگترين مجموعه قرآن در قرون و اعصار مختلف ميباشد.
در رواقهاي مجاور حرم از دير زمان جائي مخصوص براي قرائت و تلاوت قرآن مجيد در نظر گرفته شده و خادمان و کارگذاران حرم مطهر در آن جا جمع ميگردند، و با تشريفات خاصي به قرائت قرآن مشغول ميشوند، در زمان ما اين مراسم در دارالحفاظ انجام ميگيرد و در زمانهاي سابق هم به طوري که در مصادر آمده جائي مخصوص براي قرائت و تلاوت قرآن مجيد بوده است.
فضل بن روزبهان در مهماننامهي بخارا گويد: زيارت قبر مکرم و مرقد حضرت امام ائمهي هدي سلطان انس و جان علي ابن موسي الرضا ترياق اکبر مجان است و موجب حيات دل و جان است مرادات همهي عالم از آن درگاه با برکات حاصل و في الواقع ربع ميمونش توان گفت که از اشرف منازل است، آن مقام مبارک تمامي اوقات مقرون به تلاوت کلام مجيد است.
توان گفت که معبدي است از معبد اسلام هرگز آن مرقد عالي از طاعت نيازمندان خالي نيست و چگونه چنين نباشد و حال آن که تربت امامي است که اوست مظهر علوم نبوي و وارث صفات مصطفوي و امام بر حق و رهنماي مطلق و صاحب زمان امامت خود و وارث نبوت حق استقامت خود.
هزار دفتر اگر در مناقبش گويند
هنوز ره به کمال علي نشايد برد
[ صفحه 342]
در جاي ديگري در همين کتاب در وصف قرآن خواندن حفاظ در مرقد مقدس گويد:
اشارت عليه سانح شد که حفاظ در بيرون قبه قرائت قرآن نمايند و فرمودند مکروه است در پائين قبر قرآن خواندن، حفاظ در بيرون قرآن خواندند و بلبلان خوش آواز گلستان قرآن و عندليبان نغمه نواز. «ليس منا من لم يتغن بالقرآن» بر ياسمين ياسين نغمهسرا شدند و کل کلمات قرآني را منبع روايح فوايح فيوض رباني ساختند.
صداي زمزمهي مواعظ فرقاني را در گوش هوش مدرکان معاني انداختند، توشيح اصديه تاليان فرقان به حکم «زينوا اصواتکم بالقرآن» از تداول عشور کتاب مجيد ظهور يافت و ترشيح انديه سامعان کتاب به حکم «ان في ذالک لذکري لاولي الالباب» از رشحات آيات بينات تنزيل حکيم حميد به صدور پيوست.
نغمه آرا شدند در بستان
عندليبان گلشن قرآن
گل اعشار چون گل افشان شد
مجلس اهل دل گلستان شد
جلوه گر شد عروس قرآني
بر دل عاشقان سبحاني
چون خطاب آمد از مصاحف دوست
دل بترسيد گشت لرزان پوست
وقعوا للسجود از او اثري
تقشعر الجلود از آن خبري
هر که را اين عروس هم خوابست
کار او بر مراد احباب است
از اين جا معلوم ميگردد که در آن زمان در داخل روضه منوره رضويه قرآن تلاوت ميشده است و از اين رو خان از بک دستور ميدهد در خارج از حرم قرآن تلاوت گردد، احتمالا علماي حنفي ماوراءالنهر که در اردوي خان هنگام حمله به نواحي مشهد مقدس حضور داشتهاند، روي اعتقادات و پندارهاي خود از سلطان از بک خواستهاند او به اين کار امر کند.
|