بعد از انقلاب اسلامي در زمينهائي که در قسمت شمالي مدرسه خيرات خان و مدرسه ميرزاجعفر قرار داشت و در اثر تخريب منازل و بازارها در طرح تخريب فلکه باير مانده بود، ساختماني در چهار طبقه بنا گرديد و به دو مدرسهي مذکور متصل شد يک واحد به نام «دانشگاه علوم اسلامي رضوي» به وجود آمد که هم اکنون آماده و مورد استفاده ميباشد.
ما در اين مورد با آقاي مهندس رضا ديشيدي طراح و مجري اين ساختمانها مذاکراتي انجام دادهايم که اکنون به نظر خوانندگان محترم ميرسانيم، آقاي ديشيدي
[ صفحه 376]
فرمودند: ابتدا قرار بود مدرسهي ميرزاجعفر تعمير شود ولي به علت اين که رطوبت زمين با رطوبت سقف به هم رسيده بود، تعمير و بازسازي امکان نداشت و اين فکر منتفي گرديد.
بعدا طرحي تهيه شد، آن قسمت از مدرسه که هنر اصيل دارد حفظ شود مانند سردرهاي مدرسه و اطاق کتابخانه و بقيه خراب گردد، قبل از تخريب، از مدرسه نقشهبرداري گرديد و عکسهائي هم گرفته شد، و بعد بر طبق نقشه اول بنا گرديد و مانند اول از کار درآمد، و مدرسه خيرات خان که ساده بود و نماي هنري نداشت آن هم مانند مدرسه ميرزاجعفر تخريب و از نو ساخته شد.
مدرسه ميرزاجعفر و خيرات خان پس از اتمام ساختمان به بناهاي جديد اتصال پيدا کرد و به صورت يک مجموعه درآمد، که اکنون به نام دانشگاه علوم اسلامي رضوي معروف شده است، در اين مجموعه کوشش شده که معماري قديم حفظ شود و نوآوريها با هنرهاي قديم تلفيق گردد اين بناها روي هم رفته بيست و دو هزار متر مربع زير بنا دارد.
در اين مجموعه دويست و پنجاه اطاق، هفت مدرس، يک آمفي تأتر، يک کتابخانه کوچک و يک سالن بزرگ اجتماعات، که در حدود هفت صد نفر در آن جاي ميگيرند، يک سالن غذاخوري، قسمت اداري، رختشوي خانه، يک مسجد و بيست و دو عدد کلاس ساخته شده است. پايان گفتههاي مهندس ديشيدي.
مدرسه ميرزاجعفر که اکنون جزء اين مجموعه شده از بناهاي قديم شهر مقدس مشهد ميباشد که ما انشاء الله تاسيس آن را در تاريخ مشهد مقدس ضمن شرح مدارس علميه ذکر خواهيم کرد ولي خصوصيات آن را در اين جا به نظر خوانندگان ميرسانيم.
اين مدرسه در جوار حرم مطهر حضرت رضا عليهالسلام در قسمت شمالي صحن کهنه قرار دارد، حياط آن مربع مستطيل بسيار با روح و با صفا و نشاطانگيز است، کف مدرسه با سنگهاي خلج شش گوشه فرش شده و ازاره آن در چهار طرف با سنگهاي مرمر پوشيده گرديده است. در وسط حياط حوضي بزرگ به شکل مربع مستطيل ساخته شده و فوارههائي هم کارگذاشته شدهاند.
[ صفحه 377]
اطراف حوض گلکاري شده و اشجار گوناگوني در آن غرس گرديده که فضاي مدرسه را بسيار زيبا نموده است، در اين مدرسه دو ايوان در طرف شمال و جنوب قرار گرفته و مدرسه دو طبقه است که طبقه زير به اندازه دو متر از سطح حيات بالاتر ميباشد و زير اطاقها همه خالي است. در اين مدرسه 52 حجره ميباشد که در مقابل هر يک از آنها ايواني هم قرار دارد.
براي رفت و آمد ساکنان مدرسه به اطاقهاي بالا و پائين شانزده راهرو ساخته شده که طلاب و محصلين از آنها رفت و آمد ميکنند، در مدخل مدرسه از طرف صحن کهنه دو مدرس بزرگ ساخته شده که طلاب در آن جا درس فرا ميگيرند، اين مدرسها با کاشيهاي رنگارنگ و زيبا و کتيبههاي گوناگون آراسته شدهاند و بينندگان را به طرف خود جذب ميکنند.
تمام ايوانها و ديوارها و بدنههاي اين مدرسه با کاشيهاي الوان و زيبا مزين شده و جلال و شکوه خاصي به مدرسه داده است، تمام درها و پنجرههاي حجرات بالا و پائين از چوب ساخته شده و پنجرهها همه مشبک هستند، کساني که وارد مدرسه ميشوند، مجذوب فضا و بناي آن ميگردند و بر سازندگان آن درود ميفرستند.
اين مدرسه سالها متروک و غريب بود، در اين اواخر به صورت انبار آستان قدس درآمده بود، هر کس ميخواست آن را بسازد ادارهي باستانشناسي به بهانههائي جلوگيري ميکرد نه خود آن را ميساخت و نه ميگذاشت ديگران آن را بسازند، ولي بعد از پيروزي انقلاب اسلامي آن سدها شکست و موانع برطرف گرديد و اينک مدرسه به صورتي مجلل معمور و آباد شده است، خداوند جزاي خير به بانيان آن بدهد.
|