آستان قدس رضوي قبل از انقلاب اصلا مؤسسهاي به نام انتشارات نداشت، و اگر گاهي کتاب يا رسالهاي ميخواست چاپ کند آن هم از طرف کتابخانه که تنها مؤسسه فرهنگي بود، چاپ ميشد، فقط تنها نشريه همان نامه آستان قدس بود که آن هم در زمان محمد مهران تاسيس گرديد و سالي چند شماره از آن منتشر ميگرديد و ما قبلا در اين باره بحث و گفتگو کردهايم.
بر اساس گزارش آستان قدس که در سال 1353 تنظيم گرديده و نگارنده صورتي از آن را در دست دارد فهرستهاي چاپي کتابخانه از سال 1305 تا سال 1350 که چاپ شده بدين قرار است:
جلد اول در سال 1305 کتب خطي 1005 کتب چاپي 318 ج
جلد دوم در سال 1325 کتب خطي 969 کتب چاپي 486
جلد سوم در سال 1325 کتب خطي 704 کتب چاپي 857
جلد چهارم در سال 1325 کتب خطي 1047 کتب چاپي 857
جلد پنجم در سال 1329 کتب خطي 927 کتب چاپي 1393
جلد ششم در سال 1344 کتب خطي 952 کتب چاپي 1796
جلد هفتم در سال 1346 کتب خطي 1164
جلد هشتم در سال 1350 کتب خطي 663
راهنماي گنجينه قرآن در سال 1347 شمسي مشتمل بر فهرست 214 قرآن که در گنجينه به نمايش گذاشته شده بود.
سوره مائده به خط کوفي با ترجمه پارسي کهن در سال 1350 چاپ عکسي
[ صفحه 425]
افست.
نمونهاي از قرآن خط ثلث با ترجمه پارسي کهن 1349.
متني پارسي از قرن چهارم در سال 1349.
ديوان حافظ بر اساس نسخه 824 در سال 1350.
اينها کتابهائي است که از سال 1305 تا 1350 در آستانه مقدس چاپ شده است. و اين اطلاعات را نگارنده از اسناد و مدارک آستانه به دست آورده است. يک موسسه بزرگ علمي و فرهنگي مانند کتابخانه رضويه در طول 45 سال فقط توانسته است اين عدد را به چاپ برساند، در صورتي که ميتوانست با تشکيل لجنههاي علمي و ادبي خدمات زيادي انجام دهد.
اگر چند سوره قرآن را با ترجمههاي فارسي به چاپ رسانيدند، آن هم به خاطر اين بود که تعدادي قرآن از لاي ديوار حرم مطهر بيرون آورده شد که مربوط به قرون وسطي بود، و بعد در روزنامهها در اطراف آن سر و صدا بلند شد و به عنوان يک کشف بزرگ به اطلاع عامه رسيد و چون آن قرآنها به فارسي کهن ترجمه شده بودند به خاطر واژههاي کهن فارسي آنها را چاپ رسانيدند.
ديوان حافظ هم به علت اينکه يکي از اساتيد معروف زبان فارسي در هند و رئيس بخش فارسي دانشگاه علگير روي آن کار کرده بود و يکي از شخصيتهاي سياسي و متنفذان روز هم سهمي در آن کار داشت به خاطر آن دو نفر نائب التوليه وقت دستور داد آستانه مقدسه آن را چاپ کند و البته همان روز تعجب همگان را برانگيخت که آستان قدس چه تناسبي با ديوان حافظ دارد که آن را جزء انتشارات خود قرار داده است.
|