کتابخانه مرحوم ملک تنها به کوشش او فراهم شده و عشق و علاقه وي سبب گرديده تا اين مجموعه گرانبها در يک جا گرد آيد و در اختيار اهل علم و ادب و هنر قرار گيرد. باني کتابخانه از نظر مالي در حد بسيار بالائي بوده و قدرت مادي او موجب شده تا در اين راه گام بردارد و در بازار خريد و فروش کتاب خطي و اشياء عتيقه فعاليت داشته باشد.
البته واضح است که تنها مال و ثروت و تمکن مادي نتوانسته اين مجموعه فرهنگي را پديد آورد بلکه انگيزه اصلي او عشق و علاقه بوده است. چه بسا توانگراني در آن زمان بودند و توانائي اين کارها را داشتند ولي آنها ثروت و مکنت خود را در طريق ديگري خرج کردند و اکنون نام و نشاني هم از آنها نيست خود و ثروتشان از بين رفتند.
کتابخانه ملک از چند نظر قابل توجه و دقت ميباشد، اين جا تنها يک کتابخانه نيست، بلکه يک مجموعه علمي، هنري، فرهنگي و تاريخي ميباشد که در آن اشياء گوناگون در کنار يکديگر قرار دارند و علاقمندان به هنرهاي ظريفه را به طرف خود ميکشانند آن جا مانند باغي است که داراي ميوههاي گوناگون و گلهاي رنگارنگ است که طبقات مختلف را به طرف خود جلب ميکند.
در آن جا قرآنهاي نفيس به خطوط گوناگون، مرقعات و نمونههاي خط هنرمندان و خطاطان مشهور تاريخ، دواوين شعراء تذکرههاي رجال علم و ادب، کتب علمي و ادبي با خطوط مؤلفان، نسخههاي عهد کهن، سکههاي تاريخي، تمبرهاي کمياب، فرشها و تابلوهاي گرانبها از نقاشان مشهور و دهها آثار ارزنده، اکنون چند نمونه را ذيلا ذکر ميکنيم:
1 - جزئي از قرآن مجيد منسوب به امام حسن مجتبي عليهالسلام که بر پوست آهو تحرير شده است.
2 - قرآن به خط ياقوت مستعصمي به خط نسخ و ثلث.
[ صفحه 447]
3 - قرآن به خط وصال شيرازي.
4 - بحارالانوار به خط علامه محمدباقر مجلسي مؤلف کتاب بحارالانوار.
5 - تهذيب شيخ طوسي به خط حسين بن عبد الصمد پدر شيخ بهاءالدين عاملي.
6 - کتاب اربعين شيخ بهاءالدين به خط ملاصدرا.
7 - تذکره عرفات که يکي از مشروحترين تذکرهها در زبان فارسي ميباشد.
8 - تذکره معجم الشعراء تاليف علي قلي و آله داغستاني که آن هم مشروح ميباشد.
9 - راپورت خراسان که در جغرافيا نوشته شده و بسيار مشروح ميباشد.
10 - مجموعهاي از رسائل شيخ الرئيس ابوعلي سينا.
اين تعداد نمونهاي از هزاران کتاب خطي در آن کتابخانه ميباشد جويندگان بايد به فهارس کتابخانه مراجعه کنند تا از نوادران آگاه شوند، ضمنا از کليه نسخ خطي اين کتابخانه ميکروفيلم تهيه شده و به طوري که يکي از مسئولان کتابخانه اظهار ميداشت قرار است فيلمها تبديل به عکس شوند و در اختيار مطالع کنندگان قرار گيرند و اصل نسخهها محفوظ بماند.
نگارنده اين کتاب از اين مجموعه بسيار استفاده کرده سالها به آن جا رفت و آمد ميکرد و از نسخ خطي اين مجموعه بزرگ يادداشت تهيه ميکرد، و در يکي از روزها با مرحوم حاج حسين آقا ملک هم ديدار کردند، و باني و مؤسس کتابخانه را که سالهاي آخر عمر خود را ميگذرانيدند از نزديک ديدند.
|