|
يکي از مؤسسات و سازمانهاي فرهنگي و هنري آستان قدس رضوي موزه است موزه به معني و مفهوم امروز در تاريخ آستان قدس سابقه تاريخي ندارد و تاسيس آن در در دوره نيابت توليت مرحوم محمد وليخان اسدي آغاز شده است و ما در اين مورد در موضوع صحن موزه مختصري بيان کرديم و اينک تفصيل تاريخ تاسيس موزه و تحولات آن را ذيلا ذکر ميکنيم.
به طوري که از اسناد و مدارک آستان قدس معلوم ميگردد در زمان توليت اسدي جائي به نام موزه وجود داشته و اشيائي هم در آن جا گردآوري شده بود ولي طراحي و چگونگي آن از سال 1316 زمان توليت پاکروان شروع شده است و در سال 1324 رسما افتتاح شده است و از آن سال تا سال 1351 زير نظر اداره خزانه کار کرده و از آن به بعد به صورت ادارهاي مستقل درآمده است.
در سال 1324 شمسي که ساختمان موزه جديد آستان قدس افتتاح گرديد پارهاي از اشياء عتيقه و نفيسه را از خزانه به سالن موزه نقل و زيرنظر يکي از باستانشناسان موزه ايران باستان به ترتيب خاص چيده و به معرض نمايش عموم گذارده شد.
اشياء موزه آستان قدس به تدريج و از راه نذورات مردم گردآوري شده است. آن چه مسلم است هيچ کدام از آنها در روز اول براي موزه ساخته نشدهاند بلکه براي تماشاي زائران در حرم مطهر يا اماکن متبرکه بوده است ولي به تدريج از محلهاي خود برداشته شده و به موزه منتقل شدهاند و بعد براي هر يک از آنها شناسنامهاي تهيه شده و در معرض تماشاي مردم گذاشته شده است.
آن چه مهم است تمام اشيائي که در موزه نگهداري ميشوند به نحوي از انحاء داراي ارزش تاريخي، فرهنگي و هنري ميباشند، اشياء موجود در موزه آستان قدس در طول تاريخ از طرف پادشاهان اميران، سرداران، توانگران و زائران عادي تقديم شده و در حقيقت يک مجموعهاي که پژوهندگان را به اعماق تاريخ و قرون ميبرد.
[ صفحه 474]
يکي از گرانبهاترين اشياء موزه سنگ قبر امام رضا سلام الله عليه ميباشد که در سال 516 روي قبر مبارک گذاشته شده بود و اکنون در موزه قرار دارد و در معرض مشاهده بينندگان گذاشته شده است و در ميان اشياء موزه سنکاب خوارزمشاهي قرار دارد که از طرف سلطان محمد هديه شده است و صدها اثر ديگر از اشياء هنري و مسکوکات تاريخي مقدوني، ساساني و اشکاني و دورههاي اسلامي در آن جا نگهداري ميگردند.
درباره موزه آستان قدس رضوي رسالهها و مقالات زيادي نوشته شده و محققان و پژوهشگران هر يک درباره يکي از اشياء آن تحقيق کردهاند. در اين باره سخن فراوان گفته شده و ما به همين اندازه بسنده ميکنيم. جويندگان ميتوانند به کتابهائي که در اين مورد تاليف شده مراجعه کنند و اطلاعات زيادي را در مورد موزه آستان قدس به دست آورند.
همان گونه که گفته شد موزه مبارکه آستان قدس يادگار قرون و اعصار ميباشد انسان هنگامي که از آن ديدن ميکند، در اعماق تاريخ فر ميرود، بايد متخصصان و کارشناسان در مورد اشياء موجود در موزه تحقيقات مفصلي انجام دهند و اشياء را يکي يکي مورد بررسي قرار دهند، و از جنبههاي تاريخي و هنري آنها را تحقيق نمايند به نظر ميرسد اين کار يک نفر نيست بايد گروهي که هر کدام در فني تخصص دارند روي آنها کار کنند.
موزه آستان قدس در سابق کنار مزار شيخ بهاءالدين عاملي قرار داشت و چون جاي آن تنگ بود ساختمان ديگري در کنار صحن موزه ساخته شد و به آن جا منتقل گرديد، اکنون طبقه اول ساختمان در اختيار موزه قرار دارد.
|