عزالدين ابوالحسن معروف به ابناثير در کتاب کامل التواريخ تصريح ميکند که امير سبکتکين مشهد طوس را خراب کرده [1] و سالها اين روضه منوره مخروبه بوده و قبر مطهر سقفي نداشته است ابناثير و يا مورخان ديگري که اين حادثه را نوشتهاند نميگويند به چه علت سبکتکين دست به اين جنايت زده و روضه مطهره را خراب کرده است.
در اين جا دو علت ميتوان براي آن ذکر نمود، نخست اين که ترس حکام حنفي خراسان از تسلط آل بويه بر آن منطقه بوده، به طوري که همه ميدانند سلاطين آل بويه که شيعه مذهب بودند بر غرب و جنوب و مرکز ايران آن روز مسلط بودند، و بغداد مرکز خلافت نيز در اختيار آنها بود و خليفه جز نام و عنوان قدرتي نداشت.
آل بويه در خراسان آن روز فعاليت داشتند، يکي از مراکز حکومت آنها شهر ري بود، و
[ صفحه 93]
همواره به خراسان نظر داشتند، بهترين جا براي فعاليت آنها مشهد امام علي بن موسي الرضا عليهماالسلام بود که پناهگاهي براي شيعيان و دوستان اهلبيت به شمار ميرفت، و آنها همواره براي زيارت به آن جا ميرفتند، در اين باره سخنان ديگري هم هست که در تاريخ مشهد مقدس خواهد آمد.
دوم اين که بر اساس روايات تاريخي جنگ و نزاعهائي در طوس بين شيعه و سني بوده، اهالي مشهد مقدس اکثر شيعه و سادات و علويان بودهاند و مردمان طابران و نوقان اکثر از اهل سنت بودهاند، شيعيان و علويان به حضرت رضا عليهالسلام توجه داشتهاند ولي اهل سنت در حالي که به امام رضا عليهالسلام علاقه و محبت داشتند به هارون هم معتقد بودند.
گاهي در مشهد و روضه مبارکه در اثر تعصب طرفين و يا تحريک و اغواء عوامل مخرب اغتشاشات و حوادث خونيني در مشهد انجام گرفته که باعث کشتار طرفين و تخريب مشهد ميشده است، ظاهرا تخريب حرم امام عليهالسلام توسط سبکتکين به خاطر همين، حوادث و تجمع شيعيان در آنجا بوده است.
آنچه مسلم است سلاطين و اميران حنفي که بسيار هم متعصب بودهاند و از خليفه بغداد حمايت ميکردند، نميخواستند شيعيان در مشهد نفوذ پيدا کنند، بنابراين به هر وسيله متوسل ميشدند تا شيعيان را در آنجا تضعيف کنند و بقعه و بارگاه حضرت رضا که پناهگاه شيعيان و علويان بود از بين ببرند و آن را از رسميت بياندازند.
|